Zonder jou: kruipt onder de huid van de lezer

Dat Chantal van Gastel met meervoudig bekroonde succestitels als 'Ik wist het' en 'Zoek het maar uit' een zeer getalenteerde feelgood-auteur is, behoeft al lang geen uitleg meer. Maar verandering van spijs doet eten, en dat bewijst zij met haar thrillerdebuut, 'Zonder jou', welke zij samen met haar jongere zus Priscilla van Gastel schreef.

'Zonder jou' is - als psychologische thriller zijnde - voor de trouwe volgeling van Chantals feelgood-boeken in eerste instantie misschien een vreemde eend in de bijt. En hoewel de categorie ‘spanning’ voor de doorgewinterde thrillerfan valt te betwisten, mag dit boek - zonder het beestje persé een naampje te moeten geven - met recht een beklemmend verhaal worden genoemd.

In 'Zonder jou' aanschouwt de lezer het moeizame gezinsleven van Oscar en Valerie en hun twaalfjarige zoon Mick. Al vanaf het begin van het boek, bekruipt de lezer een nijpend gevoel over het problematische gedrag van Mick. Hulpverleningsinstanties sturen het gezin van het kastje naar de muur en daarmee is het vooral aan Oscar en Valerie zelf om Mick in toom te houden. Mick is zeer manipulatief en eng makend cynisch. Met doordachte acties zet hij zich af tegen zijn ouders of wie hem ook maar enigszins tegenwerkt, en schuwt daarbij geen geweld. Wat in zijn vroegere jaren nog kon worden afgedaan als onschuldig kattenkwaad, neigt nu naar obsessief en zelfs gevaarlijk gedrag – en het gaat van kwaad tot erger. Het is vooral Valerie die niet onder ogen durft te komen waartoe haar zoon in staat is naarmate hij steeds ouder wordt. Oscar ziet zijn zoon als des duivels en lijkt alle hoop en liefde voor hem te hebben opgegeven. Mick drijft hiermee een wig tussen zijn ouders, die gebukt gaan onder alle spanningen en uiteindelijk zelfs tot een scheiding komen. Iets wat Mick alleen maar meer huiveringwekkende macht lijkt te geven.

Het verhaal wordt grotendeels vanuit het perspectief van de machteloze en bijna wanhopige Valerie verteld, met zo nu en dan een kijkje door de ogen van onder andere Mick zelf. Die specifieke hoofdstukken geven de lezer een streepje voor op wat andere personages nog niet weten over Mick, en bevestigen soms wat de lezer tot dan toe aan onheilspellende verwachtingen heeft opgebouwd. De constante switch tussen de verschillende perspectieven, springend tussen heden en verleden, maakt het voor de lezer interessant om bij de les te blijven. Het zussenduo houdt de lezer op het puntje van z’n stoel met onverwachte plotwendingen. Tegelijk roept de plot ook veel vragen op. Want waar komt het gedrag van Mick vandaan? Zit het in zijn genen? Schort er iets aan zijn opvoeding? En wat voor rol spelen andere familieleden eigenlijk in deze situatie? Is er dan werkelijk niemand die iets kan betekenen voor het gezin? De lezer krijgt voldoende antwoorden op al deze vragen, maar blijft voor een deel ook in het ongewisse.

Wat de lezer al van Chantal van Gastel gewend is, is iets dat ze óók samen met Priscilla in deze thriller goed tot z’n recht laat komen: een sprankelende schrijfstijl die de sfeer levendig maakt. Alsof je er als lezer in de huiskamer van het gezin - met een spanning om te snijden - zelf bij staat. De verschillen in schrijfwijze van het zussenduo zijn voor de lezer nauwelijks merkbaar, wat het verhaal tevens vloeiend houdt. Een echte thriller valt het wellicht niet te noemen, maar de gezusters Van Gastel zijn er zonder meer in geslaagd een psychologische spanning op te bouwen die onder de huid van de lezer kruipt tot aan het onverwachte einde, dat maar weinig mensen zullen zien aankomen. Daarmee zijn de gezusters wat mij betreft met vlag en wimpel geslaagd voor hun gezamenlijke debuut, die smaakt naar meer.