Schot naast de roos

Commandant Carlos Tejada had zich de leiding van zijn eerste eigen Guardia Civil eenheid waarschijnlijk anders voorgesteld, toen hij in 1940 met zijn hoogzwangere echtgenote Elena tijdens een sneeuwstorm in het Noord-Spaanse Potes arriveerde. Niet alleen de in meerderheid republikeins gezinde plaatselijke bevolking, maar ook zijn ondergeschikten zijn hem schijnbaar vijandig gezind. Al gauw komt hij te weten dat zijn voorganger Calero werd vermoord en dat de vermoedelijke dader, de locale herbergier Anselmo, al enkele weken spoorloos is. De zoon van Anselmo werd eerder door Calero terechtgesteld wegens verraad...
Voor Tejada wordt het op eieren lopen om het kluwen te ontwarren zonder er zelf het hachje bij in te schieten.

Na Dood van een nationalist en De terugkeer is De waarnemer het derde boek van Rebecca Pawel met Guardia Civil-luitenant Carlos Tejada in de hoofdrol en met nog minstens één vervolg op komst. De lovende recensies naar aanleiding van haar debuut en de daarbij horende hoge verwachtingen kan Pawel met De waarnemer evenwel niet waarmaken.

De boeiende historische context mag dan al zo getrouw mogelijk weergegeven zijn, het verhaal van De waarnemer laat een erg kleffe nasmaak achter en wordt nooit op een volwassen manier behandeld. Het boek wordt niet zozeer gedragen door het misdaadaspect, alswel door de aanpassingsproblemen van de stadse en hooggeschoolde Elena. Zij moet wennen aan het leven in het landelijke en bergachtige Potes met zijn ongeschoolde inwoners. Ook ontstaan er wrijvingen tussen de beide echtgenoten door haar “linkse” sympathieën en zijn “rechtse” job (republikeinenkiller). En helaas leveren deze spanningsvelden meestal slechts scènes op die zo bol staan van naïviteit, pathetiek, onwerelds idealisme en voorbijgestreefde heroïek dat je er niet goed van wordt. Het absolute dieptepunt is wel het hoofdstuk op het eind wanneer Tejada en Elena met hun baby op verlof zijn bij haar ouders in Salamanca. De woorden wansmaak en lezersbedrog zijn dan niet ver af...

Rebecca Pawel drukt zich in De waarnemer voortdurend uit in een haast vooroorlogse schrijfstijl die dan misschien wel conform het tijdskader is waarin het verhaal zich afspeelt, maar in de huidige tijd zo oubollig aandoet dat je het hele verhaal niet meer ernstig neemt. De overvloed aan clichématige personages (de rechtvaardige luitenant, de begrijpende priester annex dorpspsycholoog, de jonge zoon van de arme meubelmaker die een opleiding zal krijgen...) maakt het allemaal des te onverteerbaarder. De ingewikkelde politieke situatie in het Spanje van de oorlogsjaren en het op zich al erg harde leven in de bergen gecombineerd met de voortdurende spanning van de rebellie zijn voortreffelijke ingrediënten die een spannende historische roman/thriller kunnen opleveren. Pawel komt evenwel niet verder dan het niveau van een jeugdavonturenroman met hier en daar volwassen thema’s.

De quote van de Washington Post op de achterflap “Rebecca Pawel heeft de thrillerwereld op stelten gezet” slaat zeker niet op de kwaliteiten van dit boek. Een schot mijlenver naast de roos!