Oorlogstranen op het strand

Auke Zeldenrust schreef een boek dat het waard is geschreven te zijn geworden. Het gaat over de barak die sinds de Tweede Wereldoorlog bij Nes in de duinen stond. Bij paal 13 ongeveer. Niet meer dan een houten barak, die na de oorlog werd omgetoverd tot een aangenaam verblijf voor slachtoffers en hun nabestaanden van diezelfde oorlog. Als kind van het eiland had ik wel gehoord van de accommodatie met die vreemde naam. De barak kreeg na de oorlog de naam De Terrorist, als geuzennaam. Mensen in het verzet werden steevast 'terroristen' genoemd door de Duitsers. Waarom de barak zo heette en wat dat vakantieverblijf voor de vakantiegangers betekende en wat de achtergrond van die vakanties was wist ik niet. Pas door de tentoonstelling in het Fries Museum in Leeuwarden, waar ook het Fries Verzetsmuseum in gevestigd is, werd het me duidelijk. In het museum is de conversatiezaal van de barak nagebouwd, een grote kamer met een huiselijke sfeer. Daar spraken de vrouwen, de meeste vakantiegangers waren vrouwen met hun kinderen, van wie de man en vader in de oorlog was omgekomen nadat ze waren opgepakt vanwege hun verzet, met elkaar over wat hun was overkomen. Die gesprekken waren 's avonds, als de kinderen op bed lagen. Overdag was het een vakantiestemming, die bijna iedereen goed deed. Het was een heel bijzonder vakantieverblijf. De nabestaanden mochten er gratis twee weken naartoe. Schrijnende verhalen staan er in het boek, zoals over de vrouw die haar man en drie zonen verloor. Het boek van Aukje Zeldenrust kweekt begrip voor die vrouwen, die soms zelf verzetsdaden hebben gepleegd of door de activiteiten van man of zoon werden meegezogen in het verzet tegen de bezetter.
Auke schrijft in een heldere stijl, paart geschiedenissen van de nabestaanden aan de geschiedenis van de barak en geeft achtergrond over hoe trauma's generaties lang kunnen doorwerken. Het wekt bewondering hoe de oud-verzetslieden na de oorlog voor hun makkers en de nabestaanden van hun makkers hebben gezorgd. De Terrorist was een bijzondere accommodatie, waar mensen met een bijzondere oorlogsgeschiedenis twee weken konden ontspannen, genieten van de zon en de zee. Dat die geschiedenis aan de vergetelheid is onttrokken door het schrijven van dit boek is waardevol. Auke Zeldenrust wordt ervoor bedankt. Tijdens de viering van 80 jaar bevrijding wordt in juni 2025 in de duinen bij paal 13, daar waar De Terrorist stond, een voorstelling opgevoerd met dezelfde titel als het boek: Oorlogstranen op Ameland. De voorstelling volgt drie vrouwen die elkaar ontmoeten in vakantiehuis De Terrorist. Het boek is een uitgelezen voorbereiding op dit theaterstuk.

De Terrorist heet inmiddels geen Terrorist meer. De naam is na de aanslag op de Twin-Towers in New York veranderd in De Boekanier. De barak staat ook niet meer in de duinen bij Paal 13, maar tussen Nes en Buren in. Het is nog altijd een vakantiehuis. Nu vooral voor groepen Duitse kinderen.