Drie generaties vrouwen

De rook die dondert is de debuutroman van Namwali Serpell. Het telt bijna 800 flinterdunne pagina’s die bij het omslaan bijna scheuren. De verhaallijn begint in 1903 bij Livingstone die de Nijl zoekt. Het verhaal speelt zich voor het overgrote deel af in Zambia en vertelt de geschiedenis van drie totaal verschillende families over drie generaties.
Het is opgedeeld in drie delen: Elk deel begint met een cursieve inleiding waarna de hoofdstukken verteld worden vanuit verschillende karakters.
Deel 1 De grootmoeders, Sibilla, Agnes en Matha
Hier maak je kennis met drie opmerkelijke vrouwen. Sibilla volledig behaard en geïsoleerd opgegroeid in Italië. Agnes, tennisspeelster is blind geworden, naïef en woont in Engeland. Matha heeft een wiskundeknobbel en woont in Zambia. Matha rolt in de strijd voor de onafhankelijkheid.
Wat de grootmoeders allemaal gemeen hebben met elkaar is dat ze de omgeving waar ze opgegroeid zijn hebben achter gelaten. Ze waren door omstandigheden gedwongen keuzes te maken die de rest van hun leven beïnvloedde. Verder zijn ze eenzaam en ontbreekt er iets in hun wereldje.

Deel 2 De moeders, Silvia, Isabella en Thandiwe
Ook hier ontbreekt het drama niet. Opnieuw verlaten kinderen hun ouders, worden verliefd en trouwen.
Deel 3 De kinderen, Joseph, Jacob en Naila
Hier doet het Aids tijdperk zijn intrede. Joseph probeert het werk van zijn vader voort te zetten, om een vaccin tegens aids te vinden. Jacob begint een goedlopend zaakje met drones. Naila daarentegen sleept haar jongens een revolutie in.
Achterin is een stamboom opgenomen, die begint in 1873 en eindigt in 2024. Dat is fijn om het overzicht te bewaren, daar de wegen van de karakters zich af en toe kruisen en daardoor lastig te volgen zijn.
De auteur maakt gebruik van tegenstellingen om kracht aan het verhaal te geven.
“En nu stond de vloek die daaruit was voortgekomen haar stank door de keuken te verspreiden en op te scheppen over haar stralende nachten als tegenwicht voor hun druilerige dagen.”
De tegenstelling is ook goed te zien bij de witte blinde naíeve Agnes die een relatie aangaat met de zwarte opportunische Ronald.
Namwali Serpell heeft een zeer gedetailleerde schrijfstijl, waardoor je het gevoel hebt er zelf bij te zijn. Het Afrikaanse leven en vooral de overlevingsdrang van de mensen wordt zeer goed beschreven.
Door de grote hoeveelheid informatie over de politieke ontwikkelingen in Rhodesië en Zambia, de koloniale tijd van de Engelsen in Afrika en de apartheid was het voor mij een lastig boek om te lezen. Ook de hoeveelheid karakters en de ingewikkelde verhaallijnen maakt het een lastig boek om te lezen. Ik raakte snel mijn overzicht kwijt door wat er allemaal gebeurde.
Het is een boek dat niet voor iedereen is weggelegd. Ik was na deel 1 (300 bladzijden) het spoor al een beetje bijster. Soms doet het verhaal filosofisch of sprookjesachtig aan, en om bepaalde gedeeltes moest ik glimlachen