Een liberaal Europa

Een mooi inkijkje hoe het de wereld anders had kunnen vergaan als de Spanjaarden niet de de Zuid-Amerikanen hadden gekerstend, maar als de Inka's Europa hadden ontdekt. Niet dat Europa gespaard zou bijven van oorlogen, want om macht en rijkdom te vergaren was gebiedsuitbreiding een lucratieve bezigheid. Die rijkdom kwam overigens eerst nog van overzee; goud hadden de Inka's in overvloed, dus opende Atawalpa de ruilhandel tussen Europese rode wijn enerzijds en goud anderzijds. "Met goud en zilver werd alles eenvoudiger."
Feilloos ook legt Binet de krankzinnige machtshonger en manipulatie bloot van religie, van wat het geloof, willekeurig welk is: namelijk een gigantische pr-machine om mensen afhankelijk te maken, geld af te troggelen en diezelfde mensen in te zetten als willoze slaven en gehersenspoelde soldaten om te vuur en zwaard het verzinsel aan anderen op te dringen. Atawalpa en zijn medereizigers (vluchtelingen eigenlijk) verbazen zich over een god die mensen op de meest wrede wijzen op de proef stelt. Dit kan geen echte god zijn. " Een onbegrijpelijke overtuiging", vinden de 'ontdekkingsreizigers' uit het westen het, of "een onbegrijpelijk bijgeloof". De mensen aanbaden een "vastgespijkerde God".
Binet illustreert weergaloos hoe mensen makkelijk te beïnvloeden zijn als iemand ze een, tot de verbeelding sprekend, verhaal vertelt over hoe God zondaars straft, over de chantage van het geloof in een leven na de dood. Hij beschrijft de corruptie van priesters, bisschoppen en pausen, die gelovigen aflaten aansmeren om zich van een plaats in de hemel te verzekeren. Luther komt op de proppen; en hij klaagt deze corruptie aan, maar in de kern is zijn vervangend geloof niet veel beter. Waren de Inka's werkelijk liberaler dan de meeste andere geloven? Europa en de rest van de wereld zouden zeker een beter oord zijn geweest als al vanaf de zestiende eeuw godsdienstvrijheid uitgangspunt van een samenleving zou zijn. Dan waren we nu niet opgescheept met de dogma's van al die geloven die nu nog pretenderen de wijsheid in pacht te hebben. 'Gelovigen' van de ene godsdienst die de 'gelovigen'. van de andere naar het leven staan.
Maar dat is niet alles wat voorbij komt in dit boek. Het is vooral een prachtige avonturenroman over hoe de wereld verdeeld wordt onder de machtigste en slimste stammen. Atawalpa leert snel (Spaans) lezen en begrijpt al snel dat Machiavelli zeer interessante denkbeelden heeft hoe macht te vergaren en te behouden.
Het verhaal wordt in verschillende stijlen en vanuit verschillende perspectieven verteld. Een alwetende verteller wordt afgewisseld met dagboekfragmenten en briefwisselingen. Het verhaal is niet alleen een fantastische denkoefening, maar is bij vlagen ook humoristisch (tongue-in-cheek). Is de verteller een van de personages van het verhaal, bevindt hij zich in het gevolg van Atawalpa? Zo nu en dan voert hij zichzelf als een 'ik'. op. Het zou ook Laurent Binet zelf kunnen zijn, die zich in elk geval één keer - zoals Hitchcock dat deed in films - prominent opvoert in een scène die in de verte weer herinneringen oproept aan een beroemde scène uit het Romeinse Rijk. Is het Binet of Atawalpa (of zijn het de Inka's) die een baard zien "als een verschijnsel dat niet onbekend was, maar altijd werd beschouwd als een afwijking en een lichamelijke onvolkomenheid"?
Kortom, het is een rijk boek, op alle fronten.