Oude verhalen make-over

Als Charles Dickens alles had kunnen opschrijven wat hij wilde, dan zou dit het eindresultaat zijn geweest! Alle ingrediënten van de Victoriaanse roman – de rijke fabrikant, de waanzinnige echtgenote, de omhooggevallen prostituee – maar dan opgetekend vanuit het denken en de taal van een verteller uit de 21ste eeuw. Waar in Dickens’ tijd ieder verhaal zijdezacht was, voorzien van decoratieve hiaten en tactvolle stiltes, krijgen we nu de harde feiten inclusief ieder smerig detail. Een tijdperk van ultieme seksuele repressie en dus van ultieme hypocrisie, frustratie en seksueel geweld. Tel daarbij op de fenomenale schrijfstijl die je keihard het boek intrekt en de personages, maar vooral het London van eind 19de eeuw via al je zintuigen tot leven wekt. De stank van matrassen, zompig van sperma en urine, en vele andere geuren en kleuren komen je tegemoet. Smerig … maar … oh zo knap gedaan door Faber.

Anders dan je bij een omvang van bijna 1000 pagina’s zou verwachten, kent het boek geen buitengewoon gecompliceerde plot. Bovendien is het aantal personages opvallend laag gehouden. De intensiteit van het boek zit hem in de beschrijving van London anno 1875. En de manier waarop de onbevangen lezer meedogenloos wordt ingepalmd. Faber gebruikt een paar fantastische stijldoorbrekingen … twee voorbeelden.

De taal waarin wordt geschreven is ‘victoriaans’ en dat is (ook in de vertaling) heel mooi uit de bus gekomen. Je zou bijna zeggen ‘hoogdravend’, maar dat is het juist net niet. En in zo’n prachtige volzin wordt dan ineens die ene platte uitdrukking gebruikt. Tja, die valt dan natuurlijk extra op. Zoals in het volgende stukje: Mocht u thans mateloos verveeld zijn, laat mij u dan mogen troosten met de belofte dat er in de zeer nabije toekomst sprake zal zijn van heuse neukpartijen, om nog maar te zwijgen van waanzinnigheid, ontvoering en onnatuurlijke dood.

Wat ook erg goed werkt – althans voor mij – is het feit dat de verteller zich zo nu en dan rechtstreeks tot de lezer richt. Zoals in het voorgaande citaat ook gebeurde. Ik vind dat prachtig. Nog een voorbeeld: Mijlenver naar het oosten loopt ook Henry Rackham op straat. (Er wordt wat afgewandeld deze dag. Dat had u toch zeker nooit kunnen denken, dat het volgen van al deze mensen uw gezondheid zo ten goede zou komen?)

En dat gaat zo maar door. Smullen dus!
In minder gedreven handen zou deze up-date van de 19de naar de 21ste eeuw misschien als een trucje hebben gevoeld zonder echte vernieuwing. Maar dit is magie. Faber weet mij te overtuigen dat oude verhalen – heeeel soms – toch echt de beste zijn.