Meursault, Joseph K.... en Waranef?

Een soldaat vervult zijn plicht, maar roept daarmee het noodlot over zich af. Tijdens de wacht merkt soldaat Waranef een indringer op, die hij onbedoeld doodt. Het slachtoffer blijkt een diplomaat te zijn. Aanvankelijk proberen zijn superieuren de zaak nog toe te dekken, maar na aanhoudende oproepen om vergelding in de media, volgt toch zijn arrestatie en uiteindelijke veroordeling.
Nergens is er sprake van een proces van hoor en wederhoor. De geschiedenis voltrekt zich onafhankelijk van de betrokkenen en verwezenlijkt zichzelf. Ook een beroep op menselijkheid is tevergeefs. Bovendien is er een zondebok nodig. Gevoelens van compassie, die aanvankelijk worden geuit, blijken later van weinig waarde. Elke schakel draagt bij aan de onvermijdelijke voltrekking van de geschiedenis. De dood in de ogen kijkend, is dat vreemd genoeg ook het geval bij Waranef. Hoewel er genoeg is om voor te leven en in verzet te komen tegen dit onrecht, is er sprake van een gelaten aanvaarding en berusting. Dat komt de overtuiging en geloofwaardigheid van het verhaal niet ten goede.
De eerste helft van de twintigste eeuw is klaarblijkelijk een goede voedingsbodem geweest om over (vermeende) misdaad en straf te schrijven. Franz Kafka schreef Het Proces in 1914, dat postuum werd gepubliceerd in 1925. Protagonist Joseph K. tracht zich daarin te verweren tegen een beschuldiging, in een volstrekt onduidelijk en onoverzichtelijk systeem waartegen nauwelijks verweer mogelijk is. In 1942 werd De Vreemdeling van Albert Camus uitgegeven, waarin Meursault een moord begaat en zijn veroordeling volgt. Absurdisme en nihilisme voeren de boventoon. Harry Mulisch presenteert met zijn hoofdpersoon Waranef een figuur in een scenario dat hier en daar wel een suggestie van een herinnering oproept aan Joseph K. en Meursault, maar dat zich met dit werk toch niet kan meten aan 1 van beiden.