Surrealistische sluiting

Het eerste hoofdstuk van 'De menseneter' leest als één groot mysterie. Er is een lijk dat opgestaan en daarna verdwenen is. Er zijn tal van aanwijzingen - een zwarte poedel, een auto, twee vrouwen -, maar als lezer heb je geen idee waarover het gaat. Pas helemaal aan het einde van het boek maakt auteur Tom Hofland alles helder. In de tussentijd heb je dan gezweefd tussen een klassiek kantoorverhaal en bij vlagen hilarische horror.

Lute moet als manager van een groot bedrijf een afdeling sluiten. Deze sluiting betekent ontslag voor zijn medewerkers, met wie hij al jarenlang samenwerkt. Hij ziet ertegenop. Gelukkig komt hij via een 'toevallige' ontmoeting in contact met Lombard. Die biedt aan de hele zaak voor hem te regelen. Lute maakt enthousiast gebruik van dit aanbod. Als Lombard aan de slag gaat, krijgt Lute echter al snel bedenkingen. Lombards werkwijze is immers op zijn zachtst gezegd bijzonder.

In 'De menseneter' smul je als lezer van kantoortaferelen die op een komische manier uitvergroot, maar desondanks goed herkenbaar zijn. In het eindgesprek met medewerker Mea vliegen zinnen als deze je voorbij: "Dan moeten we je laten gaan, Mea." "Zover zijn we nog niet. Je kunt nog alle kanten op." "'Ik vind het vervelend om te zien dat je werk je zo raakt, Mea,' zegt Essel, terwijl ze een doos tissues naar voren schuift." En als afsluiter: "Je bent zo lichtgeraakt. Hoe komt dat? Heeft dat met je jeugd te maken?"

Tegelijkertijd krijg je een persoonlijk inkijkje in het leven van Lute. Hij worstelt met een scheiding waardoor hij zijn zoontje weinig ziet. Daarbij gaat er van alles mis door ongeziene wijzigingen in agenda's. Ook hierbij laat Hofland zien welke directe schadelijke gevolgen slechte communicatie soms heeft.

Er zijn meer persoonlijke uitstapjes bij personages, zoals Lutes leidinggevende Klara. Of over medewerker Mea: je volgt haar behandeling in een kliniek voor mensen die zo'n groot liefdesverdriet ervaren dat hun leven instort. De beschreven taferelen zijn grappig en hebben veel weg van momenten uit 'Of ik gek ben' van Michel Stroink. In beide boeken begeven de auteurs zich op de grens van absurditeit en gekte.

Uiteindelijk ontspoort het beleid van Lombard. En op dat moment ontspoort het boek ook. Lute laat bepaalde zeer heftige gebeurtenissen op een dusdanige manier plaatsvinden dat hij geen geloofwaardig personage meer is. Datzelfde geldt voor andere slachtoffers: in het eerste deel worden ze neergezet als geloofwaardige karakters, maar naarmate de tijd vordert, blijft daarvan weinig over. Dat kan een metafoor zijn voor het effect van dit beleid in de werkelijke wereld, maar dan moet deze wel geslaagd worden neergezet. Dat is nu niet het geval, waardoor je met 'De menseneter' uiteindelijk vooral een surrealistische leeservaring hebt.