Lezersrecensie
Kille moordenaars, sadistische perverselingen en naïeve meelopers
Natuurlijk weten we allang tot welk kwaad de mens in staat is. Hiervoor hoef je alleen maar het nieuws te volgen. De vraag echter hoe iemand, bijvoorbeeld in oorlogstijd, in korte tijd van een ogenschijnlijk brave burger kan veranderen in een gewelddadige misdadiger blijft interessant én belangrijk om te beantwoorden. Door te proberen het kwaad te begrijpen, kunnen we het kwaad in de toekomst misschien voorkomen. De Tweede Wereldoorlog is een periode bij uitstek waarin ‘gewone’ mensen gewelddadige daders werden, ook in Nederland.
Paul van de Water beschrijft in dit boek op onderhoudende en objectieve wijze elf gewelddadige collaborateurs. Het gaat om kille moordenaars, zoals Pieter Schaap, sadistische perverselingen, zoals Willem van de Loo, en naïeve meelopers, zoals Jacoba Roelofs en Ria Jorink. Op nuchtere toon probeert de schrijver de keuzes en het gedrag van zijn hoofdpersonen te verklaren. In het slot benadrukt hij hun onderlinge overeenkomsten en verschillen. Hij concludeert nuchter dat er weliswaar veel verschillen zijn in achtergronden en motivaties, maar dat er, in elk geval in zijn cases, opvallend vaak sprake is van een problematische jeugd. Hij komt tot deze en andere conclusies aan de hand van uitvoerig bronnenonderzoek. De meeste feiten en bevindingen haalde hij uit de processtukken van de naoorlogse Bijzondere Rechtspleging. In een afzonderlijk hoofdstuk bespreekt hij het functioneren van de naoorlogse berechting.
Elke persoon wordt beschreven aan de hand van een soortgelijke opzet. Tussenkopjes en tekstkaders maken het een overzichtelijk geheel. De schrijver houdt ook rekening met de lezer met weinig achtergrondkennis, want hij legt zijn bevindingen duidelijk uit en sluit elk hoofdstuk over een persoon af met een lezenswaardige slotbeschouwing, waarin hij de belangrijkste feiten en zijn eigen gedachten hierover op een rijtje zet. Het is soms behoorlijk slikken tot welke daden deze Nederlandse collaborateurs in staat waren, van martelingen tot moorden. Paul van de Water heeft met ‘In dienst van de nazi’s’ een verdienstelijke poging gedaan om dit gedrag te verklaren. Zijn fascinerende bevindingen bevestigen het belang van een sterke democratie en rechtstaat. Die beschermen ons niet tegen monsters of duivels, maar tegen onszelf.
Paul van de Water beschrijft in dit boek op onderhoudende en objectieve wijze elf gewelddadige collaborateurs. Het gaat om kille moordenaars, zoals Pieter Schaap, sadistische perverselingen, zoals Willem van de Loo, en naïeve meelopers, zoals Jacoba Roelofs en Ria Jorink. Op nuchtere toon probeert de schrijver de keuzes en het gedrag van zijn hoofdpersonen te verklaren. In het slot benadrukt hij hun onderlinge overeenkomsten en verschillen. Hij concludeert nuchter dat er weliswaar veel verschillen zijn in achtergronden en motivaties, maar dat er, in elk geval in zijn cases, opvallend vaak sprake is van een problematische jeugd. Hij komt tot deze en andere conclusies aan de hand van uitvoerig bronnenonderzoek. De meeste feiten en bevindingen haalde hij uit de processtukken van de naoorlogse Bijzondere Rechtspleging. In een afzonderlijk hoofdstuk bespreekt hij het functioneren van de naoorlogse berechting.
Elke persoon wordt beschreven aan de hand van een soortgelijke opzet. Tussenkopjes en tekstkaders maken het een overzichtelijk geheel. De schrijver houdt ook rekening met de lezer met weinig achtergrondkennis, want hij legt zijn bevindingen duidelijk uit en sluit elk hoofdstuk over een persoon af met een lezenswaardige slotbeschouwing, waarin hij de belangrijkste feiten en zijn eigen gedachten hierover op een rijtje zet. Het is soms behoorlijk slikken tot welke daden deze Nederlandse collaborateurs in staat waren, van martelingen tot moorden. Paul van de Water heeft met ‘In dienst van de nazi’s’ een verdienstelijke poging gedaan om dit gedrag te verklaren. Zijn fascinerende bevindingen bevestigen het belang van een sterke democratie en rechtstaat. Die beschermen ons niet tegen monsters of duivels, maar tegen onszelf.
1
Reageer op deze recensie
