“Naar hoge plaatsen, langs smalle wegen”

De carrière van Lykele Muus (29) heeft zich tot nu toe vanuit diverse invalshoeken ontwikkeld: in de wereld van theater, cabaret, film, televisie en muziek was hij al in uiteenlopende genres actief als acteur, zanger en tekstschrijver. Eind 2015 stapte hij met zijn debuutroman ‘Eland’ ook de literaire wereld binnen.

Als schrijver laat Lykele Muus zich voorlopig niet duiden binnen een bepaalde stijl of een specifiek genre, maar hij voelt zich wel geïnspireerd door auteurs als John Irving. Met zijn debuut probeert hij zijn eigen stem in het literaire landschap te ontwikkelen. ‘Eland’ werd alvast op een opvallende manier vormgegeven: het omslag, de titel, de lettertypes en vooral het gebruik van foto’s doorheen het boek springen in het oog.

Ook Daniel Meskes, de hoofdpersoon in ‘Eland’ probeert die eigen stem te ontdekken: vanuit zijn specifieke context (een incident als peuter, een bibliotheek, een dak, een vader die verdwijnt) ontwikkelt het kind “met inkt in het bloed” een intelligente, cynische, introverte persoonlijkheid, met een eigen perspectief en eigen waarheden en met een grondige afkeer van leugens; deze zijn voorbehouden voor zijn eigen verhalen en romans. Naarmate hij opgroeit, wordt hij zich steeds meer bewust van de verschillende facetten van zijn identiteit: het individu, de broer, de vriend, de minnaar, de recensent, de schrijver, en uiteindelijk ook de zoon van zijn vader. Thema’s als schuld, dood, seksualiteit, liefde en vriendschap fungeren als rode draad, net als de vele literaire, culturele en soms mythologische verwijzingen: ‘Eland’ is een goedgevuld boek.

De roman kent een sterk, zeer onderhoudend begin met een hoog verteltempo. De belangrijkste personages krijgen vorm in een meerstemmige reeks korte, anekdotische en vaak tragikomische fragmenten. In de laatste, introspectievere delen verengt het perspectief van de lezer zich vrijwel uitsluitend naar dat van de volwassen Daniel. De opbouw naar het intrigerende slot is mooi en de meerduidigheid ervan blijft zeker hangen. Onderweg is het in de tussenliggende hoofdstukken even zoeken, zonder een goed kompas: de adolescente Daniel zoekt naar enig houvast en een manier om met de veranderende werkelijkheid om te gaan; maar ook auteur Lykele Muus zoekt in deze delen van het boek naar de juiste toon en inhoud. De lezer zoekt mee en blijft hierdoor af en toe haperen in een “X-rated soap opera”, John Irvings omschrijving van het leven.

Lykele Muus heeft zeker een opvallend, gedurfd debuut geschreven, met een stevige aanzet tot een eigen stemgeluid in het brede literaire veld. Alsof hij zelf (ook met de rest van zijn carrière) de raad volgt van Zwarte Eland, de medicijnman van de Sioux: “When you were born, you cried and the world rejoiced. Live your life in such a way that when you die the world cries and you rejoice."

In de door Hebban georganiseerde leesclub vertelde Muus dat hij bewust een cross-over boek wou maken, voor verschillende lezers, doorheen diverse genres. Dat is hem gelukt, waardoor het boek zeker een eigen, toegankelijk karakter krijgt. Maar dit is niet zonder risico’s: de lezer heeft af en toe wat meer houvast nodig, een krachtige, duidelijke stem als richtingaanwijzer. “Waar is mijn stem?” vraagt Daniel Meskes zich af. De literaire stem van Lykele Muus is met dit debuut misschien nog niet volledig gedefinieerd of gekozen. Maar geen keuze maken is uiteindelijk ook een keuze, dus “If you don’t know where you’re going, any road will take you there.”