Een spannend stukje vergeten geschiedenis

Op kerstavond 1941 vliegt een Lodestar L18-transportvliegtuig van het Koninklijk Nederlands Koloniaal Leger over de jungle van Borneo. Aan boord zit een groep zusters op weg naar Tarakan, het hart van de olie-industrie in een uithoek van Nederlands-Indië. Nederland heeft net, in navolging van de Verenigde Staten, de oorlog verklaard aan Japan en ze verwachten een aanval op Tarakan van de naar olie dorstende Japanners.

Zusters van Tarakan is het debuut van David Meijer. Hij studeerde geschiedenis en reisde de wereld rond. Eén van de zusters in het vliegtuig naar Tarakan was Mila Herman, Meijers' grootmoeder. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ze opgeroepen om als verpleegster aan het front te werken en werd ze als vermist opgegeven en zelfs doodverklaard. Dit boek is haar verhaal.

Als Mila – die in het dagelijks leven onderwijzeres is – aankomt in Tarakan, worden de eerste Japanse speldenprikken al uitgedeeld. Er worden verkenningsvliegtuigen gesignaleerd en het afweergeschut moet een aantal keer in actie komen, maar het duurt tot Nieuwjaar vooraleer het eerste serieuze bombardement plaatsvindt op de luchthaven van Tarakan en de eerste doden en zwaargewonden vallen. Niet lang daarna begint de invasie echt. Na een korte maar hevige strijd nemen de Japanners Tarakan in. De zusters krijgen van de Japanners tijd noch middelen om hun zwaargewonden te verzorgen en na een aantal weken wordt iedereen naar kampen weggevoerd, waardoor families en groepen vrienden uit elkaar worden getrokken.

Wat volgt is een relaas over de lijdensweg van Mila en haar collega’s langs verschillende kampen in de jungle van Borneo, waar ziektes op de loer liggen en iedereen is overgeleverd aan de grillen van de bewakers.

Zusters van Tarakan is een boeiend verhaal over een stukje vergeten Nederlandse geschiedenis. Het is een verhaal van onmacht, maar vooral van heel veel moed en de wil om door te gaan. Voor een debutant is dit een indrukwekkend onderzoek dat bovendien erg goed neergeschreven is. Soms weet je niet helemaal zeker of je een geschiedkundig boek aan het lezen bent, of eerder een thriller. Het moet voor Meijer niet altijd even makkelijk geweest zijn om bepaalde zaken over zijn eigen grootmoeder te weten te komen en die in het boek te verwerken. Meijer schuwt de bij momenten gruwelijke details dan ook niet.

Het verhaal valt uit elkaar in twee belangrijke delen; de aanloop naar de invasie, met het in adrenaline gedrenkte verhaal van de invasie, en het leven in de kampen. In dat tweede deel gaat de vaart er wat uit, wat maakt dat de lezer soms wat zal moeten doorbijten. Maar over het algemeen heeft Meijer een knap waargebeurd verhaal geschreven. Het valt dan ook te hopen dat hij dat nog een aantal keer gaat herhalen.