Sneeuwballen en wintertenen

Als er een nieuw boek van Jan Hertoghs verschijnt dan ben ik de eerste die dat wil lezen. Deze man heeft de term 'nostalgie' een geheel nieuwe invulling gegeven. Eerder deed hij dit al met 'Alles voor de Kempen' (met de prachtige hanenkam op de cover van het boek) en nu ook met 'Kind zonder winter' weet hij dat gevoel naar voren te brengen. Echter met een toekomstbeeld waarin het vergelijk wordt gemaakt met zijn jeugd én ik moet je vermoedelijk niet zeggen dat dit niet bepaald een positief beeld is.

“Ik verlang niet terug naar de tijd van krakende paardenkarren en gelapte schoenen. Ik heb niks met die kruissteek- en stopnaaldnostalgie. Wel verlang ik naar die winters als aanwezigheid, als bron van aanstekelijk plezier. Dat is mijn gemis.”Jan Hertoghs

Zelf ben ik tot vorig jaar nooit echt de grootste fan geweest van de winter en was ik diegene die (zoals ook Jan in het boek vermeldt) op zich geen probleem had met warmere winters. Maar inzicht én een nieuwe woning (eentje waar de koude wind niet door de muren heen waait in de winter én op een locatie waar je de seizoenen perfect ziet voorbijkomen) hebben dat beeld over de winter zwaar doen veranderen.

En na het lezen van 'Kind zonder winter' ben ik nog meer tot het inzicht gekomen dat ook dit seizoen zijn charmes heeft. Ja, je zal me sowieso horen klagen als er een snijdende wind langs mijn wangen heen waait en ik buiten moet als het koud en nat of als er al eens sneeuw ligt of als het ijs de straten spekglad heeft gemaakt (ik sta niet recht op mijn benen als het niet glad is dus ijs doet daar dan zeker geen goed aan). Maar we hebben de winter (een echte winter) nodig. De natuur heeft zijn rustperiode nodig, de dieren in winterslaap mogen niet worden wakker gemaakt door een veel te vroege warmtegolf. Zoals ook Jan Hertoghs in dit boek beschrijft is het verdwijnen van de gletsjers geen goede zaak (ondanks alle vondsten die worden gedaan door het smelten ervan). Wie heeft nog de laatste Elfstedentocht in Nederland meegemaakt (de laatste was in 1997!), wie heeft laatst nog een sneeuwman gemaakt die dagenlang bleef staan?

Ik hou van Hertoghs schrijven, van zijn manier om zijn jeugdjaren (die iets verderaf liggen dan die van mij) te kunnen beleven door zijn ogen én ook daarmee de mijne kan herbeleven. (Krokusvakanties met sneeuw, barre winters in 1985 en 1986 waarbij vogels moesten gered worden uit het bevroren water). Het zijn vooral die nostalgische stukken die mijn hart doen zwellen, die me de verhalen van mijn moeder oproepen.

En natuurlijk ook nu weer is de prachtige editie van Uitgeverij Tzara (Standaard uitgeverij) met de foto van een kind met een slee in een volgesneeuwd bos een voltreffer. De foto is van de hand van de auteur zelf, als ik me niet vergis. Als je van Jan Hertoghs nog geen boeken las zou ik je aanraden deze op je Kerstlijstje te zetten, nu onmiddellijk! Jan Hertoghs is zowat de Vlaamse Geoff Dyer!

“Los van die incidenten is er een algemeen uitsterven van
sneeuwballen en sneeuwmannen.
Door de klimaatcrisis verliezen seizoenen hun karakter. De pijn om dat verdwijnen, het verdriet om dat gemis, daarvan lees ik nu de naam: climate grief.
Klimaatverdriet. Klimaatrouw.”Jan Hertoghs