Het harde houthakkersleven van een naar de VS gevluchte Finse familie

Als de schrijver niet Karl Marlantes was, die ik ken van het meesterwerk ‘Matterhorn’, weet ik niet zeker of ik ‘De Rivier’ uit de boekwinkel had meegenomen. Mijn voorliefde voor dikke historische romans, bij voorkeur gebonden exemplaren, gaf daarna de doorslag: dit wil ik lezen. Vier weken later, ik lees bewust niet snel, vind ik het jammer dat het al uit is. Wat een mooi verhaal, wat een prachtige beschrijvingen van het landschap en van het keiharde leven van Finse emigranten in de VS, begin 20e eeuw.
Maar laat ik bij het begin beginnen. Het Finse volk zucht eind 19e eeuw onder de Russische overheersing. De Finnen zoeken naar een eigen identiteit en autonomie. De schrijver heeft zelf Finse roots en probeert de roman in een correct historisch kader te plaatsen. Dat begint dus in Finland, begin 20e eeuw, waarbij twee broers en een zus, om uiteenlopende redenen besluiten te emigreren (eigenlijk: vluchten) naar de zuidwesthoek van de staat Washington in de Verenigde Staten. Het Finse hoofdstuk beschrijft de onderdrukking van de Finnen door de Russen, er is geen enkele vrijheid voor de hoofdpersonen en ontvoering en marteling zijn bijna normaal. De zus, Aino, mag worden beschouwd als de hoofdpersoon in het boek, zij droomt van een socialistische maatschappij waarin iedereen gelijk is, en is uiteindelijk gedwongen om haar broers achterna te reizen. Wat ik zeker in dit eerste gedeelte, maar ook later in het boek, soms een beetje mis is de emotie van de soms vreselijke gebeurtenissen: de schrijver beargumenteert dit soms met: ‘het zijn nu eenmaal Finnen, die hebben geen gevoelens’, maar toch had ik hier af en toe behoefte aan: de gebeurtenissen worden beschreven en niet altijd ‘beleefd’.
In de Verenigde Staten, vlakbij de Columbiarivier, voegen ze zich bij andere Finnen in een houtkapgemeenschap in het zuiden van Washington. De beschrijving van het houthakken gaat tot in detail: je ruikt het hout, je proeft het gevaar, je hoort de krakende bomen, dit voert de schrijver heel ver door. Toch vond ik het niet storend, er ontstaat een duidelijk sfeerbeeld van plaats en tijd. En inmiddels pakt Aino de draad weer op om een radicale arbeidersbeweging op te zetten. Die ambitie leidt bij haar tot heel grote persoonlijke offers, maar ondanks het onbegrip hiervoor bij haar broers, blijft de familieband hecht en steunen ze elkaar en hun heel verschillende dromen.
Het is fictie, maar wel historisch goed gedocumenteerd en zeer waarheidsgetrouw. Een aanrader voor de liefhebber van het genre.