Cultuurshock en spraakverwarring in prachtige volzinnen

De bananenlezers is het debuut van bekroond en veelgeprezen documentairemaakster Marlies Smeenge (Arnhem, 1993) bij Ambo Anthos. Deze bijzondere roman kwam op mijn pad door de leesclub van Gerjo Schepers en Dean reads. Ik kreeg het e-book van Gerjo en ik ben jullie ontzettend dankbaar dat ik dit prachtige verhaal heb kunnen lezen!

Wanneer Loekie start aan de prestigieuze studie Toonkunst in Antwerpen, is dat een gigantische cultuurshock. Door subtiele verschillen, spraakverwarring en ongeschreven regels voelt ze zich af en toe reddeloos verloren, zowel op de opleiding als in Kijkdoos, de woongroep waar ze komt te wonen. Het pand met de vele gangen en deuren is bijna net zo verwarrend als de kleurrijke bewoners die allemaal vast lijken te zitten in het leven. Ze noemen Loekie de Koikarper, maar ze snapt niet goed waarom. Met haar Hollandse directheid zorgt Loekie voor reuring, zowel thuis als op de opleiding. Daar wordt het tegen het einde van het schooljaar niet meer gepikt dat zij als waarnemer aan de zijlijn staat. Wil ze door naar het tweede jaar dan moet ze vol meedoen. Ze sluit vriendschappen en probeert haar huisgenoten te helpen om zin te geven aan hun chaos en de dieper liggende oorzaken.

Net zoals in haar films neemt Marlies Smeenge ons in dit verhaal mee naar een andere wereld, met oog voor unieke en markante details. Achter de schijnbaar doodnormale Loekie gaat een bijzonder verhaal schuil. Ze beschouwt haar opleiding en huisgenoten met verwondering en empathie. De opbouw is anekdotisch en de titels van de hoofdstukken doen denken aan afleveringen van Friends (Over die keer dat..), de subtiele komische toon en lichte vertelwijze ook, al staat het verhaal bol van de symboliek en prachtige volzinnen, waardoor een mooie diepgang in het geheel komt. Deze mensen zijn meer dan de grappige en hartverwarmende situaties waar ze in terecht komen. Hun persoonlijkheden en achterliggende verhalen worden met elk nieuw hoofdstuk meer getoond. De snedige dialogen zorgen voor vaart en humor, mede door het Vlaams, wat hier met het grootste respect gebruikt is. Het is een briljant goed boek, heel erg pakkend, prachtig geschreven en vol mooie symboliek.