Genadeloos geestige Koch deelt klappen uit
Leraren: gefrustreerde mislukte wetenschappers.
Bibliothecaressen: lelijk en smakeloos. Schrijvers: narcistisch,
geil, jaloers. Journalisten van kwaliteitskranten: slechts uit op
een lekker verhaal. Uitgeverijen: vooral goed in het geven van
borrels. Het Boekenbal: de tekenfilm Dombo is nog leuker.
In Geachte Heer M. krijgt alles en iedereen er van
langs. Snoeihard en genadeloos geestig deelt Herman Koch flinke
meppen uit. Om tussendoor – vooruit maar - de hele Nederlandse
samenleving als tolerante schertsvertoning neer te zetten. Koch
komt ermee weg. Hij is de beroerdste niet en neemt ook zichzelf
flink op de hak.
Dat allemaal in een ruim vijfhonderd pagina’s tellende roman die
draait rond de verdwijning van een leraar van het Spinoza Lyceum
in Amsterdam. Veertig jaar geleden verdween docent geschiedenis
Jan Landzaad spoorloos, na een korte affaire met de bloedmooie
leerlinge Laura. Schrijver M. schreef er een boek over, waarin de
schuld werd gesuggereerd van Laura en haar pubervriendje. De
roman werd een bestseller en betekende de doorbraak van M., die
later in de vergetelheid raakte. Maar niet van zijn
benedenbuurman, die M. scherp in de gaten houdt en langzaam het
leven van de eens zo gevierde M. binnendringt.
In een duizelingwekkende opeenstapeling van ideeën slingert
Herman Koch de lezer van het een naar het ander. Net als je
denkt: en nu wil ik het weten ook, onderbreekt hij de vertelling
om een totaal nieuwe verhaallijn op te zetten, vaak vanuit een
nieuw perspectief en in een andere stijlvorm. Zijn publiek krijgt
geen kans te herstellen. Door, door, door.
Is het satire, een thriller, een brief, een sleutelroman, een
raamvertelling? Waarschijnlijk allemaal tegelijk. Maar wat
Geachte Heer M. ook is, het doet er niet toe. Het is
spannend, geestig, tenenkrommend, intelligent en pesterig en dat
vaak allemaal tegelijk. Beter kan een ‘Koch’ waarschijnlijk niet
worden.
Langer hopelijk ook niet. Het moet gezegd: Herman Koch heeft de
smaak zo te pakken dat hij er te lang over doet om het verhaal af
te ronden. Naar een einde dat overigens niet zo heel urgent is.
De ontknoping had met gemak vervangen kunnen worden door vijf
andere die net zo logisch waren geweest.
Het is hem vergeven. Want waarschijnlijk krijgt Koch het nog
flink te verduren. Zoals het spreekwoord wil: wie kaatst kan de
bal verwachten. Niet iedereen zal even gelukkig zijn met de
manier waarop hij wordt neergezet in Geachte Heer M.
Reageer op deze recensie