Veel onbenutte kansen in 'De halsketting'

Veelbelovend, dat is het begin van De halsketting, het debuut van Cato Frederiks. Ze begint haar verhaal met Richard en de zwangere Aleide. Ze worden bezocht door Tamara die vertelt over Sarah, een oude bekende van de twee die een vloek over de nog ongeboren baby uitsprak. Richard en Aleide besluiten, uit veiligheid voor hun kind, uit elkaar te gaan. Echter, de vloek kunnen ze niet meer keren. Ooit zal Sarah de macht over de baby krijgen.  

Zestien jaar later is de baby uitgegroeid tot puber Lara. Op haar verjaardag krijgt ze een ketting. De daaropvolgende nacht verdwijnt ze uit de 21e eeuw en keert ze terug naar het jaar 1227. Daar ontmoet ze Aldrick en Isabol. Al snel hoort ze waarom ze weggehaald is uit de 21e eeuw: er rust een vloek op haar. Lara gaat op zoek naar Sarah om te ontdekken wat er precies aan de hand is. Sarah vertelt Lara wat er in het verleden gebeurd is: ‘Ik vervloek u, Richard van Duyn en u, Aleide Maerde. Ik vervloek u met het eeuwige leven. U zult nooit kinderen krijgen, op één na. En dat kind zal ik mij toe-eigenen en slechts de moed en het karakter van dat kind zullen bepalen of zij in leven blijft of niet. Het is aan u om dit kind op te voeden om het vervolgens aan mij af te staan. Als zij erin slaagt haar edele karakter te bewijzen, zult u van die vloek verlost worden. Niet eerder. Als zij er niet in slaagt, zult u voor eeuwig branden in de hel.’ Lara’s queeste start.  

Helaas slaagt Frederiks er niet in het niveau uit de proloog voort te zetten. Vrijwel direct verzandt haar verhaal in een afstandelijk geheel. Frederiks simpele schrijfstijl gooit roet in het eten. Zeer afstandelijk en ‘gemaakt’ beschrijft ze Lara’s levensverhaal, ‘Lara droomde vreemd deze nacht’, waardoor de lezer het gevoel krijgt dat ze slechts een verhaaltje vertelt. Tegelijkertijd grossiert ze op diverse plaatsen in het geven van onnodige details, waarmee ze het verhaal meer slecht dan goed doet. De details voegen daadwerkelijk niets aan het verhaal toe en leiden slechts af: ‘Ter ere van haar verjaardag mochten ze van Aleide een glaasje wijn bestellen.’  

Dit alles combineert ze met een verhaal dat hier en daar fouten in de logica van het verhaalverloop bevat. Tegelijkertijd blijft het verhaal zeer oppervlakkig. Frederiks schept voor zichzelf de kans de middeleeuwse geschiedenis aan te kaarten, maar komt niet verder dan het scheppen van een halve couleur locale. De lezer waant zich slechts met één half been in de geschiedenis; het andere anderhalve been staat gewoon in de 21e eeuw: handelingen en het taalgebruik doen niet denken aan jaren geleden. Logischerwijs ontstaat bij de lezer geschiedenishonger die maar niet gestild wordt.  

Met de toevoeging van het verhaal van Richard en Aleide, in de 21e eeuw, brengt Frederiks een beetje verdieping aan in haar verhaal. Ze zorgt voor meer actie en schroeft het verhaaltempo op. In eerste instantie lijkt dit gunstig voor het verhaal. Wie kritischer leest, oordeelt echter anders: door het hoge verhaaltempo worden verhaalelementen onaannemelijk: mensen gaan in slechts een paar bladzijden van kerngezond naar dood en begraven en reizen lijken korter te duren dan ooit.  

Dan blijven slechts de personages over die De halsketting tot een goed verhaal kunnen maken. Helaas voegen ook zij niet veel toe. Lara, maar ook de andere personages blijven plat en vertonen eigenaardigheden: Frederiks verzaakt in het beschrijven van hun innerlijk. Daarbij is de enorme gelatenheid waarmee op elke situatie gereageerd wordt hoogst ongeloofwaardig. Lara accepteert haar nieuwe situatie, hoe bijzonder, vanaf de eerste tel volledig: ‘En ik weet eigenlijk niet waarom ik hier ben, maar goed. Waarschijnlijk kom ik daar over een tijdje wel achter.’ Ook haar ouders lijken zich geen enkele zorgen te maken en zelfs de middeleeuwse Dangi neemt direct aan dat Lara ‘gewoon’ uit een andere tijd komt.

Helaas brengt De halsketting niet het gehoopte. Het verhaal wordt met een mooi, maar clichématig, einde afgesloten. Frederiks vertelt een op zichzelf boeiend verhaal, maar verzaakt in een volledige uitwerking. Ze laat te veel kansen liggen.