Als nachtmerries waarheid worden  

‘Het verhaal van de vloek die de hele Solar-familie met grote angsten zou opzadelen, begon in 1972 in Saigon.’  

Krystal Sutherland waagt zich aan de angsten van Esther Solar, dochter in de familie. In het grappige en tegelijkertijd ontroerende Een bijna definitieve lijst van nachtmerries, vertaald door Hanneke van Soest, vertelt Sutherland het verhaal van het meisje alsof ze er zelf bij was. Een alwetende buitenstaander vertelt wat Esther en haar familie overkomt.  

Het verhaal begint wanneer Esther bij de bushalte een huilende jongen ontmoet. Het blijkt Jonah Smallwood te zijn, een jongen die ze kent van de basisschool. Binnen vier minuten besteelt hij haar van 55 dollar en andere items, waaronder een lijst met angsten en haar waardigheid. Esther moet lopend naar huis.  

Thuis leeft Esther in een bijzondere situatie. Haar hele familie is slachtoffer van een vloek, waarbij angsten zo groot worden dat ze niet te overzien zijn. Esthers vader Peter heeft zich jaren geleden opgesloten in de kelder en zet zijn leven daar voort, broer Eugene is doodsbenauwd voor het donker en Esthers moeder is voor alles bang. Ook Esther is door de vloek gegrepen. Ze heeft een lijst met 50 nachtmerries opgesteld. Deze lijst is nu in handen van Jonah. Hij zoekt haar op en wil haar ‘genezen’.  

Als een soort presentator vertelt de verteller het verhaal over Esther:  

‘Hoe Esther Solar door Jonah Smallwood werd bestolen, is dus een vrij eenvoudig verhaal. Maar hoe ze vervolgens verliefd op hem werd, is een stuk ingewikkelder.’  

Dit blijkt een in alles goed gekozen strategie. Met droge ogen doet de verteller verslag van alles wat er gebeurt, waarbij hij de meest bizarre gebeurtenissen over laat komen als normaal:  

‘‘Ik heb mam gezworen dat je nog leeft, maar ze is al grafkisten aan het bekijken op het internet. Het kleurenschema van je begrafenis wordt roze en zilver, zei ze.’ ‘Getsie. Ik heb haar wel honderd keer gevraagd om een begrafenis met stijlvol zwart en ivoorwit.’’  

Het ongewone wordt als gewoon beschouwd en dat maakt de roman direct uniek. Als lezer geniet je van de situatie, terwijl je tegelijkertijd medelijden hebt met Esther en haar familieleden.  

En die medelijden blijkt terecht. Wanneer Esther met Jonah haar angsten aangaat die in eerste instantie klein lijken (krabben, motten), vertelt ze Jonah – en dus ook de lezer – steeds een beetje meer over haar verleden. Langzaam ontvouwt zich het verhaal over de vloek, het ontstaan en het verloop ervan. Sutherland bouwt deze bijzondere lijn perfect op, evenals de lijn waarin Jonah over zijn verleden spreekt. Als lezer hunker je naar meer informatie, maar elke keer moet je wachten.  

‘Ja, de Solars stierven aan hun angsten. Esther kon niet toestaan dat ze zó doodsbang voor iets zou worden dat het haar hele leven zou beheersen en uiteindelijk haar dood zou worden.’  

Naarmate het verhaal vordert, en de gebeurtenissen elkaar in een soms te hoog tempo opvolgen, groeien Esther en de andere personages. Wellicht clichématig is de keuze Esther gevoelens voor Jonah te laten krijgen, maar dit doet het verhaal niet echt pijn. Vrijwel ongemerkt is Sutherland overgegaan van de kleine angsten naar de echt gevaarlijke dingen (levend begraven worden, buiten zijn tijdens het onweer). Ze beschrijft nachtmerries die voor iedereen nachtmerries zouden kunnen zijn.  

Ongemerkt heeft het verhaal daarmee ook een andere inslag gekregen. De humoristische stijl heeft plaatsgemaakt voor een meer ernstig verhaal en de boodschap van Een bijna definitieve lijst van nachtmerries tekent zich steeds duidelijker af in een einde dat voorspelbaar en tegelijkertijd verrassend is. Als lezer ben je tegen die tijd al zo door Esther en haar familieleden gegrepen dat de echte boodschap je raakt. Het besef dat deze boodschap wellicht bij menigeen van toepassing is, is dan ook treffend. Sutherland slaagt er perfect in een humoristische en wellicht wat absurdistische roman uit te werken tot een roman met een prachtige boodschap. Klasse.