Een BMW vol vrienden en geheimen en leugens

Al tien jaar zijn Jupiter en Courtney beste vrienden. Ze slapen vaak samen – gewoon als vrienden - want Jupiter is lesbisch. Stiekem is Courtney al jaren verliefd op Jupiter, maar hij doet er niets mee. Hij heeft slechts één vijand: Breanna.    

‘Over kwaliteiten gesproken, ze is ook… echt knap. Ze heeft een bruine huid en krullen die ze in een ‘frohawk’ draagt, zoals ik Jupiter net heb horen noemen – nu ik haar zie bedenk ik dat ik een opstelling nodig heb. Donkerbruine ogen. Mooi gezicht. En inderdaad, ze kleedt zich ‘als een kerel’, maar ze is duidelijk niet zo gevormd. Heeft ook altijd gelakte nagels, wat ik alleen maar zie omdát ze zich zo kleedt. En ze heeft meer swag dan ik.’    

Dít verhaal, dat van Courtney en Jupiter, wordt door Nic Stone beschreven in Zij en ik. De YA-roman, vertaald door Margot Reesink, beschrijft in een luchtige verteltrant hoe jaloezie, geheimen en liefde eigenlijk werken: ‘Met andere woorden: zoals zij is er maar één en dit wordt niks.’    

Het verhaal van Jupiter en Courtney verandert wanneer de superknappe Rae in beeld komt. Vanaf het eerste moment lijken de twee meiden het enorm goed te kunnen vinden en dat is een dolk in het hart van Courtney. Langzaam ontpopt hij zich tot de uitvinder van de jaloezie. Rae slaagt in alles: ze kan goed cheerleaden, is knap en slim, kan het goed vinden met Jupiter én lijkt Courtney in eerste instantie volledig te negeren. En dat kan Courtney niet hebben. Dit verandert wanneer het tweetal toevallig ontdekt dat ze eenzelfde gebeurtenis in het verleden heeft meegemaakt: de voorstelling van ene Carl waarna Carl spoorloos verdween. Samen gaan de pubers op zoek naar Carl, terwijl ze tegelijkertijd gelukkig proberen te worden in de liefde; soms ten koste van elkaar of van de mensen om zich heen.    

Zij en ik is opgedeeld in drie delen die alle vanuit een geslaagd perspectief verteld worden. Het eerste deel wordt beschreven vanuit Courtney en het tweede vanuit Rae. Beide personages worden via het ik-perspectief behandeld en trekken je als lezer al snel naar zich toe. Vooral de beeldende verteltrant werkt aantrekkelijk, ondanks de af en toe haperende werking van de alineaconstructies met een van-de-hak-op-de- tak-effect: ‘Jupe kijkt alsof ze toevallig een onderaardse grot binnen is gewandeld waar genoeg goud ligt om een einde te maken aan de honger in de wereld.’ Het derde deel wordt verteld vanuit Jupiter. Zij wordt middels een belerende ‘je’-vorm aangesproken en laat uiteindelijk alle verhalen samenkomen. Haar verhaal zet je als lezer op je plaats: soms lijkt het of jíj degene bent die aangesproken wordt op het gedrag van de personages.    

Niet alleen de perspectiefkeuze en de beeldende verteltrant maken Zij en ik tot een geslaagde roman. Ook de uitwerking van de thematiek draagt hier volledig aan bij. Stone scoort makkelijk door liefde en jaloezie als uitgangspunten te nemen, maar maakt hier vervolgens ook echt werk van. De constructie van de roman veroorzaakt dat je als lezer alle personages van binnenuit kent en weet waarom ze handelen zoals ze handelen. Met die kennis is het vervolgens zeer interessant te kijken naar Courtney en zijn houding. Hoewel je zijn gedrag niet goed kunt praten, kun je het wel begrijpen dat hij de dingen doet die hij doet. Dit geldt ook voor de andere twee personages. Zo ontstaat een interessant samenspel tussen de drie pubers.    

Helaas is het jasje waarin Stone de thematiek steekt niet geheel vernieuwend of verrassend. Het is soms – zelfs met enige regelmaat – voorspelbaar te noemen. De manier waarop de levens van de jongeren verlopen is clichématig en interessante gebeurtenissen die het verhaal uniek zouden kunnen maken, zoals de zoektocht naar de ‘grote’ Carl, verdwijnen naar de achtergrond. Dan blijft staan: een knappe lesbische vrouw gaat om met een knappe sportende en cheerleadende jongen. Een nieuw knap meisje verstoort het ogenschijnlijke evenwicht tussen de twee en liefde en jaloezie ontstaat. Zo beschreven lijkt het niet meer dan een basic sprookje. Maar door de perspectieven en de verteltrant wel een aantrekkelijk sprookje. En dat is ook best wat waard, toch?