Een schilderij dat tot leven komt.

Nachtblauw – Simone van der Vlugt

Genre: historische roman

Uitgever: Ambo|Anthos

ISBN: 9789026334061

Uitvoering: paperback

Aantal pagina’s: 304

Uitgave: februari 2016

Een meeslepende roman over de ontstaansgeschiedenis van Delfts blauw

Na de dood van haar man wordt Catrijn huishoudster bij de familie Van Nulandt. Ze is er op haar plek en kan de vrouw des huizes ondersteunen tijdens haar schilderlessen. Catrijns verleden achtervolgt haar echter en ze moet op zoek naar een andere betrekking. Ze komt terecht bij Evert van Nulandt in zijn plateelfabriek in Delft, waar haar schildertalent op waarde wordt geschat. Er breken woelige tijden aan. Catrijn overleeft in 1654 de Delftse donderslag die de binnenstad in puin legt ternauwernood en daarna staat ze voor een levensbepalende keuze tussen haar hart en haar hoofd. Wacht ze op haar grote liefde, die voor jaren de zee op gaat, of kiest ze voor de man die haar zekerheid kan bieden?

Simone van der Vlugt verweeft het meeslepende verhaal van Catrijn met een intrigerende periode uit de Nederlandse geschiedenis: de Gouden Eeuw, waarin handel, wetenschap en kunsten een enorme vlucht namen.

Geboren en getogen op het veilige platteland van De Rijp is de vijfentwintigjarige Catrijn sinds kort weduwe. Dit is haar niet in de koude kleren gaan zitten en ze voelt dat het tijd is om te vertrekken, Catrijn is niet meer op haar gemak in haar geboorteplaats. Ze besluit deze gelegenheid te gebruiken om haar vertrouwde omgeving te verruilen voor de grote stad want Catrijn heeft ambities, iets wat best ongewoon is voor die tijd. Men vertrok destijds niet uit ‘hun’ dorp, ze bleven daar hun hele leven om daar uiteindelijk ook te sterven, te midden van hun familie. Maar niet Catrijn. Ze besluit om de lange reis te maken en naar Alkmaar te gaan. Ze heeft daar vrienden wonen die haar hebben beloofd te helpen een baan te vinden bij iemand in de huishouding, haar ambities komen later wel. Eenmaal in Alkmaar aangekomen loopt het echter niet volgens plan, ze moet haar planning bijstellen. Ze ontmoet de charmante Mattias van Nulandt die haar aanbiedt te helpen. Zijn broer woont met zijn vrouw in Amsterdam en zij kunnen wel een hulp in de huishouding gebruiken. Catrijn maakt graag gebruik van dit aanbod en reist door naar de grote onbekende stad. Het klikt met de familie Van Nulandt, zo zelfs dat ze Brigitta, de vrouw des huizes, helpt waar ze kan en ze zich gelukkig voelt met haar nieuwe leven. Maar het geluk is niet voor lang.

Wanneer Catrijn plotseling wordt ingehaald door haar verleden kan ze niet anders dan op stel en sprong vertrekken. Gelukkig kan ze op de hulp rekenen van het echtpaar Van Nulandt en ze bevelen haar aan bij de derde broer in hun familie, Evert van Nulandt. Deze weduwnaar woont in Delft waar hij een plateelfabriek heeft en hard werkt om de eindjes aan elkaar te knopen. De handel in porselein maakt een moeilijke tijd door en dat is merkbaar in de fabriek. Tijdens de kennismaking ziet Catrijn

haar kans en attendeert Evert heel subtiel op haar schilderstalent. Hij laat haar wat maken en is er meteen van onder de indruk. En zo gebeurt het dat Catrijn in zijn atelier kan werken als plateelschilder, als enige vrouw. Ze moet nog veel leren, hard werken maar ze geniet ieder moment van dit bijzondere ambacht. De bijkomstigheden en onwennige situaties neemt ze voor lief en zo ontwikkelt ze haar talent. En dat, en meer, gaat niet ongemerkt voorbij aan het oog van Evert. Maar Catrijn is in tweestrijd. Na alles wat ze heeft meegemaakt staat ze nu voor een aantal keuzes die haar aan het hart gaan, letterlijk. In Delft heeft ze niet alleen geluk met haar werk maar ze is ook verliefd geworden op een koopman. Hij is de liefde van haar leven maar moet voor zijn werk voor lange tijd weg, daar is geen ontkomen aan. De toekomst van het familiebedrijf hangt van hem af. Hij vraagt haar op hem te wachten. Maar hoe lang gaat dat duren? Komt hij ooit nog wel terug? Is hij wel een man die zich kan binden? Daarbij kent een reis naar de andere kant van de wereld zoveel risico’s en gaat het misschien wel jaren duren. Haar gevoel en verstand gaan in conflict en Catrijn zal allesbepalende keuzes moeten maken.

Wanneer Catrijn daarna eindelijk wat rust gegund lijkt gebeurt er een afschuwelijk ongeluk dat Delft zwaar treft, de buskruitopslag van de stad ontploft. Ook Catrijn voelt de gevolgen aan den lijve maar dankzij hulp van vrienden en Evert komt ze deze klap te boven. Maar alsof dat alles nog niet erg genoeg is breekt er nog meer onrust uit. Een dreiging vanuit het Zuiden doet zijn opmars en het zou zomaar eens kunnen dat er heel veel doden gaan vallen. En dus weer moet Catrijn op de vlucht maar nu om hele andere redenen……..hoe zal ze dit ooit te boven komen?

Ware gebeurtenissen die verwerkt zijn in een fictief verhaal. Je moet het maar kunnen. Simone van der Vlugt heeft na ‘De lege stad’ wederom een zeer realistische roman geschreven. Dit verhaal speelt zich voornamelijk af in Amsterdam en Delft tijdens de Gouden Eeuw, vanaf maart 1654 om precies te zijn. Vrouwen in die tijd waren in dienst van hun echtgenoot, familie of als huishoudster van een andere familie. Meer mogelijkheden waren er in die tijd niet. Met de keuze voor Catrijn als hoofdpersonage heeft Van der Vlugt een sterke en ondernemende vrouw als ‘leading lady’ voor dit levensverhaal gekozen. Catrijn is haar tijd ver vooruit, durft moeilijke keuzes te maken, heeft ambities en gaat conflicten niet uit de weg, ook al zijn ze allesbehalve alledaags. Zeer opmerkelijk in een streng gelovige omgeving waarin rolverdeling destijds geen punt van discussie was. De mannen hadden het voor het zeggen, punt. Toch weet moedige Catrijn haar weg te vinden, ze ondervindt wel veel tegenslag want het geluk staat bij lange na niet altijd aan haar kant. Maar dát menselijke aspect, dát authentieke maakt dit verhaal haast levensecht. Van der Vlugt heeft de gave om personages en hun situaties zo neer te zetten dat er geen twijfel bestaat of het ook werkelijk zo moet zijn geweest destijds. Haar research is duidelijk merkbaar en prachtig geïntegreerd in de verhaallijnen en betrokken personages. Wat het allemaal nog een tikje meer bijzonder maakt is dat ze bekende schildermeesters benoemt en als gewone mensen in die tijd hun plek geeft in het verhaal. De omgevingsschetsen, of ze nou op het water of op het land plaatsvinden zijn zo beschreven alsof je een schilderij van Rembrandt tot leven ziet komen. Je kijkt ineens heel anders naar de schilderijen van Johannes Vermeer, alsof je de taferelen ‘herkent’. Heel bijzonder. Ook dat oubollige Delfts Blauw bij grootmoeder op de kast komt ineens in een heel ander daglicht te staan, bijzonder toch?

‘Nachtblauw’ is een perfect gekozen titel voor dit fascinerende en prachtige verhaal. Een meer toepasselijke titel is na het lezen eigenlijk niet denkbaar, het heeft meerdere betekenissen die allemaal duidelijk worden. Het verhaal rondom het ontstaan van het, nu wereldberoemde, Delfts Blauw, is ronduit intrigerend. Het harde werken in het atelier, in de plateelfabriek, je ziet het zo voor je. Zó beeldend heeft Van der Vlugt het geschreven, de kunst komt tot leven. Daarbij is het erg interessant en overheerst niet alleen ‘de roman’ op zich. Nee, het feit dat onze Nederlandse geschiedenis tot in de kleinste zaken zo kan fascineren tijdens het lezen van een roman geeft dit boek een extra dimensie. Dat was bij ‘De lege stad’ ook exact zo, al waren daar alle omstandigheden totaal anders. Van der Vlugt blijkt dus een zeer begenadigd auteur, ook op het vlak van historische romans en dat verdient alle lof. Het kan niet anders gezegd dan dat dit ‘Nachtblauw’ een absolute aanrader is. Het is mooi, ontroerend, spannend, heftig, levensecht, beklemmend, interessant en daarbij onwaarschijnlijk prachtig beschreven.

Vijf indrukwekkende sterren.