Een roman die leest als een thriller

'Er is een kans' gaat over de drie vrienden Lincoln, Teddy en Mickey die elkaar eind jaren zestig leren kennen op de universiteit. Omdat zij niet als de meeste andere studenten van rijke komaf zijn, werken ze alle drie in de keuken van een een studentenhuis. Lincoln in de bediening, Teddy als kokshulpje en Mickey als afwasser. Alledrie de jongens zijn heimelijk verliefd op Jacy Calloway. Alhoewel Jacy verloofd is met een andere jongen, gaat ze regelmatig op stap met de drie musketiers zoals ze de jongens noemt. Jacy is niet als de andere meisjes van haar studentenvereniging. Ze is losgeslagen en doet waar ze zelf zin in heeft. In mei 1971 besluiten de vrienden om na hun afstuderen nog één laatste weekend samen door te brengen in het vakantiehuis van Lincolns ouders op Martha's Vineyward. Ook Jacy wordt uitgenodigd. Ondanks dat het weekend goed verloopt, eindigt het dramatisch doordat Jacy spoorloos verdwijnt.

Als het verhaal begint, is het inmiddels meer dan veertig jaar geleden na hun laatste weekend op Martha's Vineyard en komen de vrienden voor een reünie bij elkaar in hetzelfde vakantiehuis als toen. Drie totaal verschillende mannen, maar wat hen bindt is Jacy. Haar verdwijning is nog altijd een raadsel. Tijdens het weekend houden ze zich eigenlijk maar met één vraag bezig: wat is er met Jacy gebeurd?

Het verhaal begint met een proloog waarin Richard Russo (1949) de lezer kennis laat maken met de drie mannen en hun verschillende achtergronden. Lincoln, zoon van een mede-eigenaar van een kleine kopermijn, Teddy, zoon van twee overwerkte docenten en Mickey, zoon van immigranten en woonachtig in een ruige arbeidersbuurt. Gaandeweg het verhaal blijkt dat hun levens niet eens zo heel veel verschillen als die van hun ouders. Persoonlijk vind ik het jammer dat alleen in de proloog wat wordt verteld over de levens van de drie mannen, waar ze vandaan komen en in wat voor een gezin ze zijn opgegroeid. Russo laat weinig los over hun levens na hun afstuderen. Alleen voor Mickey maakt hij een uitzondering.
Zoals in alle boeken van Richard Russo zijn de personages in 'Er is een kans' doodnormale mensen. Het zou zomaar je buurman kunnen zijn. Lincoln is een handelaar in commercieel vastgoed en is gelukkig getrouwd met Anita die hij tijdens zijn studie heeft leren kennen. Teddy is eigenaar van een kleine uitgeverij, maar niet zo gelukkig met zijn werk en ook niet in de liefde. Hij kampt daarnaast met psychische problemen. Mickey is een muzikant en geluidstechnicus en leeft het leven van een oude rocker.
Het verhaal wordt afwisselend verteld door Lincoln en Teddy. Pas zo’n honderd pagina’s voor het eind komt Mickey aan het woord.

Wat opvalt is dat de drie vrienden tijdens het weekend ieder hun eigen weg gaan. In ieder geval overdag. Dat verbaasde mij, want oude vrienden die elkaar zo lang niet hebben gezien, hebben toch veel te bespreken samen? Hoe hecht zijn zij dan eigenlijk? Terwijl ze over het eiland dwalen, gaan hun gedachten naar Jacy en naar hun laatste weekend samen voordat hun volwassen leven begon. Op hun eigen manier proberen ze erachter te komen wat er lang geleden is gebeurd. Lincoln schakelt daarbij zelfs de hulp in van oud-politieagent Joe Coffin die vroeger op het eiland werkzaam was. Coffin is een directe, maar beetje gekke man en heeft zo zijn eigen theorie over de verdwijning. En of Lincoln wil of niet, hij moet luisteren naar Coffins verhaal. Hilarisch en spannend tegelijk!

Een belangrijke gebeurtenis in het boek is de avond van 1 december 1969: de avond van de eerste dienstplichtloterij waarin bepaald werd wie zich moest melden voor de oorlog in Vietnam.
Leuk om te weten is dat Russo zijn eigen ervaring van die avond heeft verwerkt in het boek. Net als de drie jongens zat de auteur destijds in de keukenploeg van een studentenhuis en keken ze met zijn allen in een achterkamertje naar de live uitzending op tv. Net als in ‘Er is een kans’ heerste er toen ook een feestelijke sfeer en ook zij wisten na afloop van de loterij dat het verloop van hun leven zojuist was bepaald door het lot.

‘Er is een kans’ is een roman, maar leest zeker ook als een thriller. Rode draad in het verhaal is de mysterieuze verdwijning van Jacy. Russo heeft ‘Er is een kans’ zo geschreven dat je je als lezer van alles in het hoofd haalt over het lot van Jacy. Gelukkig gunt hij zijn publiek wel een antwoord op deze vraag. Wat volgt is een spannend plot dat ik niet zag aankomen.

Met ‘Er is een kans’ heeft Richard Russo weer een bijzonder mooi verhaal weten neer te zetten.