Lezersrecensie
Catch Me If You Can
Dit boek van Umberto Eco is terug onder mijn aandacht gekomen n.a.v. “De Hitler mythes” van Sjoerd J. de Boer, dat ik onlangs gelezen had (zie mijn reactie op de boekpagina “Hitler heeft ongeveer evenveel inkt als bloed doen vloeien”).
Hoofdstuk 9 heeft het over de mythe van de beruchte Protocollen van de Wijzen van Zion (waar Hitler indertijd (net als hedendaagse extremistische moslims) regelmatig naar refereerde, en mogelijks ook in geloofde, alhoewel, dat laatste is lang niet zeker, maar daarvoor moet je S.J.de Boer lezen).
In dit hoofdstuk (én in Eco’s boek) wordt de ontstaansgeschiedenis van deze mythe uitgelegd, en wordt ook plotseling verwezen naar hoger genoemd U. Eco’s boek.
Omdat Umberto Eco in het verleden één van mijn favoriete auteurs was wou ik “De begraafplaats van Praag” op mijn wil-ik-lezen-lijst zetten, tot ik “klap-op-de-vuurpijl” ontdekte dat ik het boek al 12 jaar in mijn bezit heb en vergeten was dat ik het toen reeds gelezen had. Ik ging meteen tot een herlezing over.
De Protocollen van de Wijzen van Zion zouden een nogal ingewikkelde geschiedenis hebben. Alles zou in 1864 begonnen zijn met een schotschrift van een Franse satiricus en advocaat Maurice Joly (toevallige achternaam) op het beleid van de toenmalige Franse keizer Napoleon III. Het geeft een fictief gesprek tussen Machiavelli en Montesquieu die in de hel daarover “aan ’t discussiëren” zijn (“Dialogue aux enfers entre Machiavel et Montesquieu ou la politique de Machiavel au XIXe siècle, par un contemporain”). Zijn boek werd in Frankrijk verboden, Joly kwam zelfs een paar keer in de gevangenis terecht.
Een tweede gedeelte bevat teksten die zouden overgenomen zijn uit een boek van journalist-auteur Hermann Goedsche, die schreef onder het pseudoniem Sir John Retcliffe (deze achternaam ondanks het feit dat H.G. naast de Joden een hartsgrondige hekel had aan o.a. Engelsen). Goedsche was een antisemitische schrijver van historische romans tijdens de Duitse romantiek (en was daarnaast werkzaam bij de Pruisische geheime dienst …). In 1868 schreef hij “Biarritz. Historisch-politischer Roman”, schijnbaar losjes gebaseerd op Joly’s boek. Het toegevoegde verhaal gaat over een geheime bijeenkomst van vertegenwoordigers van de twaalf stammen van Israël die ergens op de begraafplaats van Praag op het middernachtelijk uur rond het graf van rabi Jehoeda Löw verzamelen om daar te beraadslagen hoe de Joden (over 100 jaar) de wereldheerschappij kunnen veroveren.
De Protocollen werden in 1905 voor het eerst onder die benaming door de Ochrana, de tsaristische geheime dienst, in Rusland gepubliceerd, om de joden aan te wijzen als zondebok voor de rampzalige toestanden op dat moment in het Russische Rijk waar het antisemitisme zeer welig tierde.
Vervolgens werden de Protocollen vertaald en wereldwijd verspreid; de eerste Duitse editie verscheen in 1920 (vóór het publieke optreden van Adolf Hitler).
In deze eeuw zijn ze nog sterk op internet in uiteenlopende talen terug te vinden, maar het is vooral in de Arabische wereld dat ze nog als authentiek gezien worden (o.a. in het handvest van de in de Europese Unie als terroristisch beschouwde beweging Hamas worden ze rijkelijk gebruikt).
Umberto Eco’s boek is een roman over de talrijke mythes en complotten in het 19de eeuwse Europa, het fenomeen van de “Protocollen” is daarbij de hoeksteen van zijn verhaal en hoofdpersonage Simone Simonini. Simone Simonini is een “gediplomeerde” geschriftvervalser die meedrijft op het politieke klimaat van hysterisch en revolutionair Europa, door hand- en spandiensten te bewijzen aan malafide beleidsmensen, opstandelingen, opportunisten, politieagenten, spionnen en gangsters.
Vele boekbesprekingen stellen Eco’s “Begraafplaats van Praag” voor als een historische roman. Alle feiten en personen die erin voorkomen hebben ook daadwerkelijk plaatsgevonden en bestaan, behalve Simone Simonini die een fictief personage is, dat gezien moet worden als de compilatie van diverse historische figuren en het cement of drijfveer van de toenmalige revoluties en oorlogsbranden.
Bij lezing lijkt dit boek mij eerder een parodie op de (mythisch geïnspireerde) onderwereld die meeliep met de 19e eeuwse Europese conflicthaarden.
In regelrechte “catch me if you can”-stijl rolt Simone Simonini van de ene intrige in de andere, en passant stokebrand spelend en geld verdienend aan de daaruit voortvloeiende gevolgen.
En en passant deed het ondergetekende lezer goed om nog ’s een goede Eco te kunnen (her)lezen.
Hoofdstuk 9 heeft het over de mythe van de beruchte Protocollen van de Wijzen van Zion (waar Hitler indertijd (net als hedendaagse extremistische moslims) regelmatig naar refereerde, en mogelijks ook in geloofde, alhoewel, dat laatste is lang niet zeker, maar daarvoor moet je S.J.de Boer lezen).
In dit hoofdstuk (én in Eco’s boek) wordt de ontstaansgeschiedenis van deze mythe uitgelegd, en wordt ook plotseling verwezen naar hoger genoemd U. Eco’s boek.
Omdat Umberto Eco in het verleden één van mijn favoriete auteurs was wou ik “De begraafplaats van Praag” op mijn wil-ik-lezen-lijst zetten, tot ik “klap-op-de-vuurpijl” ontdekte dat ik het boek al 12 jaar in mijn bezit heb en vergeten was dat ik het toen reeds gelezen had. Ik ging meteen tot een herlezing over.
De Protocollen van de Wijzen van Zion zouden een nogal ingewikkelde geschiedenis hebben. Alles zou in 1864 begonnen zijn met een schotschrift van een Franse satiricus en advocaat Maurice Joly (toevallige achternaam) op het beleid van de toenmalige Franse keizer Napoleon III. Het geeft een fictief gesprek tussen Machiavelli en Montesquieu die in de hel daarover “aan ’t discussiëren” zijn (“Dialogue aux enfers entre Machiavel et Montesquieu ou la politique de Machiavel au XIXe siècle, par un contemporain”). Zijn boek werd in Frankrijk verboden, Joly kwam zelfs een paar keer in de gevangenis terecht.
Een tweede gedeelte bevat teksten die zouden overgenomen zijn uit een boek van journalist-auteur Hermann Goedsche, die schreef onder het pseudoniem Sir John Retcliffe (deze achternaam ondanks het feit dat H.G. naast de Joden een hartsgrondige hekel had aan o.a. Engelsen). Goedsche was een antisemitische schrijver van historische romans tijdens de Duitse romantiek (en was daarnaast werkzaam bij de Pruisische geheime dienst …). In 1868 schreef hij “Biarritz. Historisch-politischer Roman”, schijnbaar losjes gebaseerd op Joly’s boek. Het toegevoegde verhaal gaat over een geheime bijeenkomst van vertegenwoordigers van de twaalf stammen van Israël die ergens op de begraafplaats van Praag op het middernachtelijk uur rond het graf van rabi Jehoeda Löw verzamelen om daar te beraadslagen hoe de Joden (over 100 jaar) de wereldheerschappij kunnen veroveren.
De Protocollen werden in 1905 voor het eerst onder die benaming door de Ochrana, de tsaristische geheime dienst, in Rusland gepubliceerd, om de joden aan te wijzen als zondebok voor de rampzalige toestanden op dat moment in het Russische Rijk waar het antisemitisme zeer welig tierde.
Vervolgens werden de Protocollen vertaald en wereldwijd verspreid; de eerste Duitse editie verscheen in 1920 (vóór het publieke optreden van Adolf Hitler).
In deze eeuw zijn ze nog sterk op internet in uiteenlopende talen terug te vinden, maar het is vooral in de Arabische wereld dat ze nog als authentiek gezien worden (o.a. in het handvest van de in de Europese Unie als terroristisch beschouwde beweging Hamas worden ze rijkelijk gebruikt).
Umberto Eco’s boek is een roman over de talrijke mythes en complotten in het 19de eeuwse Europa, het fenomeen van de “Protocollen” is daarbij de hoeksteen van zijn verhaal en hoofdpersonage Simone Simonini. Simone Simonini is een “gediplomeerde” geschriftvervalser die meedrijft op het politieke klimaat van hysterisch en revolutionair Europa, door hand- en spandiensten te bewijzen aan malafide beleidsmensen, opstandelingen, opportunisten, politieagenten, spionnen en gangsters.
Vele boekbesprekingen stellen Eco’s “Begraafplaats van Praag” voor als een historische roman. Alle feiten en personen die erin voorkomen hebben ook daadwerkelijk plaatsgevonden en bestaan, behalve Simone Simonini die een fictief personage is, dat gezien moet worden als de compilatie van diverse historische figuren en het cement of drijfveer van de toenmalige revoluties en oorlogsbranden.
Bij lezing lijkt dit boek mij eerder een parodie op de (mythisch geïnspireerde) onderwereld die meeliep met de 19e eeuwse Europese conflicthaarden.
In regelrechte “catch me if you can”-stijl rolt Simone Simonini van de ene intrige in de andere, en passant stokebrand spelend en geld verdienend aan de daaruit voortvloeiende gevolgen.
En en passant deed het ondergetekende lezer goed om nog ’s een goede Eco te kunnen (her)lezen.
2
Reageer op deze recensie
