Lezersrecensie
Parodie op links populistische agitprop
In het verleden had ik al vol lof geschreven over Pierre Lemaitre, de Franse schrijver van de thriller of de horror (“de Franse evenknie van Stephen King”).
Nu is er wat mij betreft nog een Franse schrijver van de intrige bijgekomen. Rond een bepaald historisch thema met echte feiten wordt een fictieve intrige geweven, in een typische intelligente schrijfstijl eigen aan meesterverteller Laurent Binet.
Eerder had ik al “HhhH” van hem gelezen (reconstructie en faction-thriller van de aanslag op Reinhard Heydrich in het Praag van de 2de WO), en “Perspectieven” (fictieve plot rond de plotse dood van de 16de eeuwse Florentijnse schilder Jacopo da Pontormo).
“De zevende functie van taal” is een fictieve intrige rond de dood van de Parijse filosoof Roland Barthes in 1980, nadat deze een geheimzinnige lunchmeeting had gehad met de presidentskandidaat François Mitterand, en dan overwacht door een Bulgaarse chauffeur in een bestelbusje, op een zebrapad vlakbij het Collège de France, op nogal vreemde wijze pardoes werd omvergereden.
Politiecommissaris Jacques Bayard die formeel een op het eerste zicht banaal en fataal verkeersongeluk moet onderzoeken, stuit op een verontrustend complot gestoeld op een bizarre (en eerder belachelijke) literair-filosofische kwestie.
De feiten spelen zich af in het verhitte linkse milieu in Parijs in de 80’er jaren.
De odyssee van Bayard groeit uit tot een groteske parodie, die op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd :
1. Een parodie op het doorgeschoten Franse gepalaver over de functie van taal en structuralisme (De referentie is de Russissche linguïst Roman Jakobson, die 6 functies heeft gedefinieerd. De intrige wil dat er nog een 7de zou zijn, gelijkend op de perfecte “performatief”. Je kan het ganse boek doorlopen op zoek naar de uitleg wat dat in godsnaam te betekenen heeft, en je worstelt je door een hoop pseudo-intellectueel gezwets, typisch voor het toenmalige linkse wereldje dat van elke muis een olifant maakt).
2. Een parodie op de hysterische discussies die tussen verschillende stromingen ontstaan (Waarin communisten, Trotskisten, Stalinisten, Maoïsten, en nog vele andere (t)isten elkander zo veel mogelijk vliegen willen afvangen).
3. Een parodie op de klassieke detectiveroman cfr. Sherlock Holmes en Dr. John H. Watson (Waarin de multifunctionele rechercheur voortdurend nieuwe informatie wordt aangereikt door een hulpje, in dit geval de jonge docent “semiotiek van het beeld” Simon Herzog, gespecialiseerd in colleges over de cijfers en letters in James Bond. Let op de initialen van de rechercheur en zijn compagnon …).
4. Een parodie op de ernstige profielen van het Parijse “intellectuele” milieu, wiens opgeblazen grote ideeën door banaliteiten worden doorkruist.
5. Een parodie op het motief van de heilige graal (De intellectuelen zoeken elkaar op in de catacomben van een geheim genootschap, de “Logos Club”, waar de confrontatie wordt opgezocht tussen uiterst hiërarchisch gestructureerde niveaus – toch wel vreemd voor een communistisch georiënteerd milieu – zijnde de soldaten, de retoren, de oratoren, de dialectici, de peripatetici, de tribunen, en tenslotte de sofisten.
Voor de winnaar van een debat in de Logos Club is de beloning een stijging op de ladder van het intellect, de verliezer wordt een deel van een vinger (of erger) afgehakt).
Uiteindelijk blijkt er een verband te zijn tussen de mysterieuze dood van Roland Barthes, de graal van de 7de functie van taal, en het debat voor de nakende presidentsverkiezingen tussen Giscard d’Estaing en François Mitterand.
Het resultaat is weer een origineel, geestig welsprekend, en uiterst lekker lezend boek van Laurent Binet, dat zijn 5 sterren met vlag en wimpel binnenhaalt.
Nu is er wat mij betreft nog een Franse schrijver van de intrige bijgekomen. Rond een bepaald historisch thema met echte feiten wordt een fictieve intrige geweven, in een typische intelligente schrijfstijl eigen aan meesterverteller Laurent Binet.
Eerder had ik al “HhhH” van hem gelezen (reconstructie en faction-thriller van de aanslag op Reinhard Heydrich in het Praag van de 2de WO), en “Perspectieven” (fictieve plot rond de plotse dood van de 16de eeuwse Florentijnse schilder Jacopo da Pontormo).
“De zevende functie van taal” is een fictieve intrige rond de dood van de Parijse filosoof Roland Barthes in 1980, nadat deze een geheimzinnige lunchmeeting had gehad met de presidentskandidaat François Mitterand, en dan overwacht door een Bulgaarse chauffeur in een bestelbusje, op een zebrapad vlakbij het Collège de France, op nogal vreemde wijze pardoes werd omvergereden.
Politiecommissaris Jacques Bayard die formeel een op het eerste zicht banaal en fataal verkeersongeluk moet onderzoeken, stuit op een verontrustend complot gestoeld op een bizarre (en eerder belachelijke) literair-filosofische kwestie.
De feiten spelen zich af in het verhitte linkse milieu in Parijs in de 80’er jaren.
De odyssee van Bayard groeit uit tot een groteske parodie, die op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd :
1. Een parodie op het doorgeschoten Franse gepalaver over de functie van taal en structuralisme (De referentie is de Russissche linguïst Roman Jakobson, die 6 functies heeft gedefinieerd. De intrige wil dat er nog een 7de zou zijn, gelijkend op de perfecte “performatief”. Je kan het ganse boek doorlopen op zoek naar de uitleg wat dat in godsnaam te betekenen heeft, en je worstelt je door een hoop pseudo-intellectueel gezwets, typisch voor het toenmalige linkse wereldje dat van elke muis een olifant maakt).
2. Een parodie op de hysterische discussies die tussen verschillende stromingen ontstaan (Waarin communisten, Trotskisten, Stalinisten, Maoïsten, en nog vele andere (t)isten elkander zo veel mogelijk vliegen willen afvangen).
3. Een parodie op de klassieke detectiveroman cfr. Sherlock Holmes en Dr. John H. Watson (Waarin de multifunctionele rechercheur voortdurend nieuwe informatie wordt aangereikt door een hulpje, in dit geval de jonge docent “semiotiek van het beeld” Simon Herzog, gespecialiseerd in colleges over de cijfers en letters in James Bond. Let op de initialen van de rechercheur en zijn compagnon …).
4. Een parodie op de ernstige profielen van het Parijse “intellectuele” milieu, wiens opgeblazen grote ideeën door banaliteiten worden doorkruist.
5. Een parodie op het motief van de heilige graal (De intellectuelen zoeken elkaar op in de catacomben van een geheim genootschap, de “Logos Club”, waar de confrontatie wordt opgezocht tussen uiterst hiërarchisch gestructureerde niveaus – toch wel vreemd voor een communistisch georiënteerd milieu – zijnde de soldaten, de retoren, de oratoren, de dialectici, de peripatetici, de tribunen, en tenslotte de sofisten.
Voor de winnaar van een debat in de Logos Club is de beloning een stijging op de ladder van het intellect, de verliezer wordt een deel van een vinger (of erger) afgehakt).
Uiteindelijk blijkt er een verband te zijn tussen de mysterieuze dood van Roland Barthes, de graal van de 7de functie van taal, en het debat voor de nakende presidentsverkiezingen tussen Giscard d’Estaing en François Mitterand.
Het resultaat is weer een origineel, geestig welsprekend, en uiterst lekker lezend boek van Laurent Binet, dat zijn 5 sterren met vlag en wimpel binnenhaalt.
2
Reageer op deze recensie
