Dystopische tijdreis

Aanvankelijk had ik dit boek op mijn lijst “Wil ik lezen - Thrillers, Horror, Dystopie” gezet (als dystopie dan), maar het is veel meer dan dat.
Wat start als een (soms humoristisch) tijdreisverhaal, draait langzamerhand uit op een dystopische detective, met een filosofisch getint middenstuk.
Dat razend goed geschreven is. Door Claire North. Maar dat is haar echte naam niet, maar een schrijvers-pseudoniem voor Catherine Webb.

Het centrale thema gaat over “tijdreizen” via “reïncarnatie” (ook wel ‘s “chronometrie” genoemd), en over zelfs een hele speciale vorm van reïncarnatie : sommige mensen die omschreven worden als “kalachakra’s” (een term die uit het Vajrayana Boeddhisme komt, en die “"wiel van de tijd" betekent) kunnen tientallen, honderden, … keren achter elkaar sterven. Telkenmale worden ze dan herboren op de zelfde geboortedag uit de zelfde ouders en in de zelfde omstandigheden.

(Soms worden deze mensen ook omschreven als “ouroboraan” (een metafoor die afkomstig is uit de Azteekse en Chinese mythologie, van de slang die in zijn eigen staart bijt, oftewel het symbool van de eeuwige (levens)cirkel van dood en wedergeboorte). Of dat er in dit boek een nuanceverschil is tussen kalachakra en ouroboraan ben ik nog niet helemaal uit, ofwel heb ik er rats over gelezen)
(Op een zeker ogenblik is er ook sprake van “mnemonici” (afgeleid uit het Grieks; “Mnemosyne” is de godin van het geheugen, moeder van de negen Muzen, en één van de twaalf Titanen). Een mnemonicus vergeet nooit, wat je ook daartegen probeert te doen. Kalachakra’s zijn al dun gezaaid, maar een mnemonicus kom je zelden of haast nooit tegen)

Een kalachakra doet dus elke keer opnieuw zijn leven terug over.

Door het maken van keuzes echter kent zijn leven een (totaal) ander verloop, en sterft hij vroeger of later in (totaal) andere omstandigheden.
Maar een kalachakra start niet elke keer opnieuw met een blanco blad.
Een kalachakra kan één belangrijk element meenemen naar het volgende leven, en dat is zijn geheugen. Dat geheugen staat weliswaar niet op punt op dag 1 van zijn geboorte, maar komt langzaam naar de oppervlakte tijdens zijn kinderjaren.

Dus een kalachakra heeft wel potentieel om de geschiedenis te beïnvloeden, omwille van zijn door alle reïncarnaties heen opgebouwde voorkennis.
Alleen, … hij wordt niet verondersteld dat op een ingrijpende manier te doen … Dit mag niet … van de “Cronusclub”.
Want dan verstoor je de lineaire tijdlijn (daarmee wordt het gewone plebs bedoeld, dat niet kan genieten van het kat-met-zeven-levens-mechanisme), met alle mogelijke gevolgen van dien.

Misschien veroorzaak je dan wel het einde van de wereld.
En misschien zal de Cronusclub dan beslissen om de foute kalachakra “definitief te doden”, door de cyclus van zijn geheugen te doorbreken. Geheugen weg ? De kalachakra heeft nooit bestaan, en is dan écht dood. Daar zijn twee technieken voor : ofwel zijn geheugen uitwissen met een elektrische machine die in de loop der eeuwen door een kalachakra daarvoor is ontwikkeld en verfijnd, ofwel zijn geboorte verhinderen door de omstandigheden net voor zijn geboorte zo drastisch te wijzigen zodat de geboorte niet kan doorgaan.

Want zo start het verhaal met Harry, in zijn elfde leven, op zijn sterfbed, waar hij het bezoek ontvangt van een zevenjarig meisje … die hem waarschuwt dat de wereld vergaat …
Harry’s verantwoordelijkheidsgevoel en vermoedens geven hem een doel: uitzoeken wat er aan de hand is en die versnelde vernietiging een halt toe roepen.
En dat moet hij zo snel mogelijk klaarspelen ttz binnen zo weinig mogelijk wedergeboortes.

Harry wordt altijd geboren op Nieuwjaarsdag 1919, maar sterft in het ene leven in 1989 tgv beenmergkanker, in het andere leven in 1926 omdat hij als jonge knaap uit een raam springt, en in nog een ander leven … en dat gaat zo op en af, totdat hij dus zijn elfde leven bereikt en daar een onheilspellende boodschap krijgt. De titel van het boek laat al raden wanneer de ontknoping komt : in zijn vijftiende leven. Enkele jaren na 1 jan 1919 van zijn 15de levensjaar ontdekt hij dat hij ondanks al zijn “negatieve levenservaringen” (lees geweld …) alles blijft herinneren. Dat wil dus zeggen …

Parallelle universa, de eeuwenoude vraag of je met de tijdlijn mag rommelen indien je in staat zou zijn langs die lijn te kunnen reizen, en hypothesen worden rijkelijk aan de lezer geserveerd, alsof je, wandelend door deze whodunnit-science fiction, niet zomaar een roman aan het lezen bent, maar ook tezelfdertijd deelneemt aan een quiz over de toekomst.

Zeer erudiet en toch uiterst vlot én leesbaar geschreven.

Lezers die “22-11-1963” van Stephen King kunnen appreciëren zullen dit boek ook kunnen pruimen, wegens van het zelfde kaliber.

Meestal zal bij een man-lezer van alle favoriete schrijvers de meerderheid een man zijn – denk ik (en bij een vrouw-lezer het omgekeerde, denk ik). Tot hiertoe had ik zo bij mijn gevolgde favoriete schrijvers 11 mannen en 1 vrouw (en die laatste is Hilary Mantel, die spijtig genoeg ’n paar jaar geleden overleden is).
Na dit boek denk ik dat Catherine Webb alias Claire North de 2de vrouw zal zijn die haar intrede doet bij mijn favoriete schrijvers.