Meer dan 6,4 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Portret van een bijzonder huwelijk

Peter Samuel 16 juli 2023
Recensie Winnie & Nelson van Jonny Steinberg

Winnie & Nelson – ondertitel ‘Portret van een huwelijk’ - is een majestueuze, lijvige uitgave van Atlas Contact. Het fraaie boek van de hand van Jonny Steinberg, een succesvol Zuid-Afrikaans schrijver van non-fictie, beslaat ruim vijfhonderd pagina’s, aangevuld met tientallen bladzijden aan noten, bibliografische data en een register. Deze dubbelbiografie over Nelson en Winnie Mandela kent zijn weerga niet. Hoewel Nelson (geboren op 18 juli 1918) bijna tien jaar geleden overleed (5 december 2013), is hij nog altijd een voorbeeld voor velen, icoon voor vrede, verzoening en afschaffing van apartheid en racisme.

De levens van Nelson en Winnie – geboren op 26 september 1936, overleden op 2 april 2018 – waren innig met elkaar verstrengeld, hoewel zij elk in hun eigen wereld leefden. Nelson staat te boek vanwege zijn inspanningen voor een vreedzaam einde van het apartheidsregime en het leggen van de basis voor een nieuw democratisch Zuid-Afrika. In 1993 ontvangt hij samen met de president van Zuid-Afrika, F. W. de Klerk, de Nobelprijs voor de Vrede. Winnie, zeer populair bij de zwarte bevolking, zette de strijd tegen apartheid voort, toen Nelson in 1962 de gevangenis in moest. Zij zat in het partijbestuur van het verboden ANC (African National Congress). Waar Winnie als Zuid-Afrikaans activiste hun twee dochters opvoedde, wordt Nelson na 27 jaar gevangenschap wegens zijn strijd tegen de apartheid op 11 februari 1990 van Robbeneiland vrijgelaten. Hij is dan de beroemdste gevangene ter wereld (geweest). Winnie heeft trouwens in 1969 en 1970 achttien maanden in Pretoria Central Prison in eenzame opsluiting gezeten.

Nelson en Winnie zijn in 1958 met elkaar getrouwd. De auteur beschrijft hoe hun huwelijk vanaf het begin onder forse spanning stond en eigenlijk gedoemd was te mislukken. Het duo had met regelmaat verschillende herinneringen aan bepaalde gebeurtenissen. Bovendien vertelden zij aan anderen vaak verschillende verhalen over zaken die waren gebeurd. Vooral Winnie was uitstekend tot fantaseren in staat. Beiden worden overigens neergezet als knappe, mooie, charmante en eloquente mensen, en toch zeker niet als ‘heiligen’ gekenschetst. Schrijver Steinberg schenkt ruime aandacht aan beider tekortkomingen, zeker als het de huwelijkse trouw betreft, waar zowel Nelson als Winnie losjes mee omgingen. Terwijl Nelson op Robbeneiland is gevangengezet, omringt Winnie zich met gewelddadige jongeren en zet deze vaak aan tot buitensporig geweld en zelfs moord. Haar aanzien daalde sterk door haar aandeel in de moord op de 14-jarige Stompie Seipei. Toch maakte zij in 2007 haar come back in het hoofdbestuur van het ANC.

Na zijn vrijlating is Nelson Mandela vijf jaar president van Zuid-Afrika (van 10 mei 1994 tot 16 juni 1999). Wereldwijd was hij geliefd en werd hij geëerd. De vele roddels met betrekking tot zijn vrouw maakten het hem niet gemakkelijk. Toch deed hij er alles aan om haar te ontzien en te beschermen. Ooit was hij een matige student, die van de bokssport hield, maar wel eredoctoraten van zo’n vijftig universiteiten uit de hele wereld verkreeg. Niettemin waren er ook diverse ‘uitglijders’, die een goede verstandhouding met anderen om zeep hielpen. Nelson, die vaak Khulu werd genoemd, ligt begraven in een dorpje in de Zuid-Afrikaanse provincie Oostkaap, te weten Qunu. Zijn bijnaam was Madiba, de naam in zijn clan voor Thembu-koningen, waar het woord Khulu de betekenis draagt van groots en grootste, tegelijkertijd staat voor grootvader. Nelsons geboortedag van 18 juli is door de Verenigde Naties tot Mandela Dag uitgeroepen.

De dubbelbiografie Winnie&Nelson laat het lot zien van een huwelijk, waarin liefde en toewijding verwikkelt raken in politieke strijd en revolutie. Steinberg geeft een uitstekende inkijk in de complexe complicaties binnen de apartheidsbeweging en de soms kwalijke rol die Winnie zich binnen het ANC wist aan te meten. Iedereen heeft ooit van Nelson Mandela gehoord, dat kan haast niet anders. Zijn echtgenote Winnie – later uiteindelijk zijn ex – is wellicht minder bekend staand. Het ‘Portret van een huwelijk’ is dan ook een aanrader voor iedereen die zich nader in de personen van Nelson Mandela en Winnie Madikizela-Mandela interesseert.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Peter Samuel

Gesponsord

Een Nederlander en een Française, twee talen, twee culturen. Twee werelden. Een arts en een studente kunstgeschiedenis. Louter tegenstellingen, maar één grote liefde. Groot genoeg?