Lezersrecensie
Idiotie of realiteit
Kortgeleden ontving ik de roman Waanzin, uitgegeven door Atlas Contact, om te recenseren. Mij was de Amerikaanse schrijfster Lionel Shriver (Margaret Ann) volstrekt onbekend, hoewel zij onder andere de bestseller We moeten het even over Kevin hebben, van dezelfde uitgeverij, op haar naam heeft staan.
De boektitel Waanzin zette mij er meteen toe aan om de betekenis van dat woord op te zoeken. Reuze benieuwd naar wat ik lezende mogelijk zou beleven. De variëteit aan synoniemen sterkte mij als realist niet onmiddellijk. Hij omvatte begrippen als gekkenwerk, krankzinnigheid, idioterie, quatsch, zotternij, onzin. Niet direct thema’s uit mijn interessegebied. Gefeliciteerd, meldde de Club van Echte Lezers mij bij toezending en wenste me veel leesplezier. Kon dat laatste wel, vroeg ik mij als rationalist in lichte twijfel af?
Op de voorkant van Waanzin las ik het statement van John Cleese, bekend satiricus van onder meer Monty Python en Fawlty Towers. “Zelden was een boek zo grappig, belangwekkend en urgent als dit. Ik moest hardop lachen, en tegelijkertijd joeg het me de stuipen op het lijf”.
Na het lezen van de roman kon ik mijzelf in deze strofe niet of nauwelijks herkennen. Grappig? Belangwekkend? Urgent? Ik ben geen (lach)stuipen tegengekomen, zoals mij bij Fawlty Towers wel degelijk overkwam.
Op de achterflap van het boek staat – ook bovenaan – een quote uit NRC Handelsblad: ‘Auteurs die vileiner en grappiger zijn dan Shriver zijn er momenteel waarschijnlijk niet’. Kwestie van smaak of opvatting, lijkt mij, evenwel niet de mijne. Het ontbreekt mij vermoedelijk aan kennis, inzicht en/of het gevoel om Waanzin te appreciëren, waar anderen er klaarblijkelijk wel voor open staan.
Over de inhoud meldt de achterflap dat in Amerika een beweging is gestart dat er niet meer mag worden gesproken over verschillen in menselijke intelligentie, op straffe van canceling. Wel of niet leren doet er niet meer toe, studenten zijn automatisch verzekerd van een diploma. Al lezende begrijp ik dat bijvoorbeeld woorden als dom, stom, scherp en intelligent hoe dan ook zijn verboden.
De schrijfster doet haar best om een schrikbeeld te schetsen, een beeld dat zij betitelt als Geestelijke Gelijkwaardigheid (GG). Alle mensen zijn gelijk, alle mensen weten evenveel. Ik vraag mij dat ten sterkste af.
Hoofdpersoon Pearson Converse, docente, en haar goede vriendin Emory komen in deze GG-denkwijze lijnrecht tegenover elkaar te staan. Wat mij als lezer betreft, komen er angstwekkende beelden voorbij die mij niet aanspreken, al zou je soms kunnen bevroeden dat een en ander ook in ons eigen laagland gaande is.
Op de achterflap lees ik het volgende. ‘Waanzin is Lionel Shriver op de toppen van haar kunnen: bijtende satire met levensechte personages in de hoofdrol, en met een verontrustend hoog waarheidsgehalte’.
Of dit laatste werkelijk waar is, vraag ik mij eveneens ten zeerste af. Wie echter van bijtende satire houdt, voorzien van gekmakende maatschappijkritische dogma’s, doet er goed aan zich aan deze roman te wagen. Hoewel ik Waanzin volledig heb gelezen, ben ik niettemin geen aanhanger van Lionel Shriver geworden.
De boektitel Waanzin zette mij er meteen toe aan om de betekenis van dat woord op te zoeken. Reuze benieuwd naar wat ik lezende mogelijk zou beleven. De variëteit aan synoniemen sterkte mij als realist niet onmiddellijk. Hij omvatte begrippen als gekkenwerk, krankzinnigheid, idioterie, quatsch, zotternij, onzin. Niet direct thema’s uit mijn interessegebied. Gefeliciteerd, meldde de Club van Echte Lezers mij bij toezending en wenste me veel leesplezier. Kon dat laatste wel, vroeg ik mij als rationalist in lichte twijfel af?
Op de voorkant van Waanzin las ik het statement van John Cleese, bekend satiricus van onder meer Monty Python en Fawlty Towers. “Zelden was een boek zo grappig, belangwekkend en urgent als dit. Ik moest hardop lachen, en tegelijkertijd joeg het me de stuipen op het lijf”.
Na het lezen van de roman kon ik mijzelf in deze strofe niet of nauwelijks herkennen. Grappig? Belangwekkend? Urgent? Ik ben geen (lach)stuipen tegengekomen, zoals mij bij Fawlty Towers wel degelijk overkwam.
Op de achterflap van het boek staat – ook bovenaan – een quote uit NRC Handelsblad: ‘Auteurs die vileiner en grappiger zijn dan Shriver zijn er momenteel waarschijnlijk niet’. Kwestie van smaak of opvatting, lijkt mij, evenwel niet de mijne. Het ontbreekt mij vermoedelijk aan kennis, inzicht en/of het gevoel om Waanzin te appreciëren, waar anderen er klaarblijkelijk wel voor open staan.
Over de inhoud meldt de achterflap dat in Amerika een beweging is gestart dat er niet meer mag worden gesproken over verschillen in menselijke intelligentie, op straffe van canceling. Wel of niet leren doet er niet meer toe, studenten zijn automatisch verzekerd van een diploma. Al lezende begrijp ik dat bijvoorbeeld woorden als dom, stom, scherp en intelligent hoe dan ook zijn verboden.
De schrijfster doet haar best om een schrikbeeld te schetsen, een beeld dat zij betitelt als Geestelijke Gelijkwaardigheid (GG). Alle mensen zijn gelijk, alle mensen weten evenveel. Ik vraag mij dat ten sterkste af.
Hoofdpersoon Pearson Converse, docente, en haar goede vriendin Emory komen in deze GG-denkwijze lijnrecht tegenover elkaar te staan. Wat mij als lezer betreft, komen er angstwekkende beelden voorbij die mij niet aanspreken, al zou je soms kunnen bevroeden dat een en ander ook in ons eigen laagland gaande is.
Op de achterflap lees ik het volgende. ‘Waanzin is Lionel Shriver op de toppen van haar kunnen: bijtende satire met levensechte personages in de hoofdrol, en met een verontrustend hoog waarheidsgehalte’.
Of dit laatste werkelijk waar is, vraag ik mij eveneens ten zeerste af. Wie echter van bijtende satire houdt, voorzien van gekmakende maatschappijkritische dogma’s, doet er goed aan zich aan deze roman te wagen. Hoewel ik Waanzin volledig heb gelezen, ben ik niettemin geen aanhanger van Lionel Shriver geworden.
7
4
Reageer op deze recensie
