'TB Sheets'

‘Ooit waren wij vogels’ – André Platteel

André Platteel (Leiden,1969) is auteur van diverse romans en boeken over cultuurverandering. De rode draad in zijn romans is de impact van trauma op ons eigen leven en op onze relatie met anderen. Hij onderzoekt hierin ondermeer de vele vormen die rouw kan aannemen.

Platteel is daarnaast oprichter van Your Lab, een platform en ervaringsgericht programma om mensen te laten slagen als mens. Dit is mogelijk door te verstillen, waardoor je in staat bent alles met een frisse blik te bekijken. Zo kom je uiteindelijk meer in verbinding te staan met jezelf, en blijf je optimaal verbonden met iedereen om je heen.

André is naast auteur en oprichter van Your Lab, ook een van de vaste trainers. Een uitermate veelzijdig mens. Daarnaast speelt Your Lab ook nog een maatschappelijke rol middels samenwerking met de gemeente Amsterdam. Dit via een programma voor jongeren, dat hen leert om een constructief pad te bewandelen, weg van (drugs) criminaliteit en geweld. Er zijn op internet allerlei interviews en fragmenten te lezen en te bekijken (You tube) over deze man. Zeker de moeite waard.

Nu snel verder over Ooit waren wij vogels. Zijn jongste boek is uitgegeven bij de jonge uitgeverij Magonia. Wat hebben ze er een prachtige uitgave van gemaakt. Een gebonden boek met een losse omslag. Wanneer je de kleurrijke omslag verwijdert, blijft er slechts een deel van alle teksten over op de gebonden kaft. Een symbolische verwijzing naar de teloorgang van de aarde en de verbondenheid van de mensen. De roze en paarse tinten zijn de enige vrolijke noot aan dit boek. De inhoud toont een somber toekomstbeeld waarin we van alle vanzelfsprekendheid afscheid hebben moeten nemen.

Er is nog iets opmerkelijks aan het uiterlijk van het boek. Het boek is gebonden met roze draad en op sommige pagina’s komt dat bloot te liggen. Het deed mij denken aan de schimmeldraden die een belangrijke rol spelen in het verhaal. Een honderdtal boeken hebben een gedrukt boekblok. Ook hierop zijn de schimmeldraden gedrukt. Hoe je van een mooi boek een nog mooier boek maakt, tot kunst verheven.

Waar gaat Ooit waren wij vogels eigenlijk over?

Jonathan is geboren in Leiden en leeft in het verhaal in Miami. Toen hij nog in Nederland woonde heeft hij op jonge leeftijd zijn moeder en zijn broertje verloren. Zijn eigen rol en de relatie met zijn vader, komen in fragmenten terug in het verhaal, evenals de ziekte en het lijden van zijn moeder. Het deel van het verhaal dat zich in Nederland afspeelt, toont een wereld zoals die waarin wij leefden in de tweede helft van de twintigste eeuw. In hoeverre dit deel autobiografisch is, is mij niet duidelijk, maar lijkt aannemelijk.

Het deel in Miami speelt zich af in de nabije toekomst. Alle waarschuwingen en reddingsoperaties ten spijt is de wereld zoals wij die kennen, naar de kloten gegaan. Klimaatmutaties hebben gezorgd voor grote verschillen. Dieren en planten zijn nagenoeg verdwenen. Er is een groot gebrek aan drinkwater en voedsel. Mensen zijn gestorven, stervende, of zijn ziek. Het lichaam van de mens is naarstig op zoek naar de noodzakelijke evoluties om te kunnen overleven. Jonathan is, samen met zijn partner Bobby, ouder van hun zoon Tommi. Bobby is medisch geschoold en zorgt voor de zieken op een plek waar grote groepen mensen samenkomen. Ook Jonathan en Tommi zijn ziek.

In deze nieuwe wereld speelt de overheid geen enkele rol meer. Er zijn zoals altijd mensen die bepalen en mensen die volgen. Mensen die overheersen en mensen die worden onderdrukt. Mensen in nood zoeken steun bij elkaar. Jonathan is getekend door de trauma’s uit zijn verleden, maar weet ondanks de onzekerheden uit het heden onbaatzuchtig te zorgen voor zijn zieke zoon Tommi. Met een sluimerende hoop op een toekomst voor zijn kind.

In nog geen driehonderd pagina’s is Platteel in staat een geloofwaardige wereld te scheppen waarin slechts een enkeling het gedachtengoed van zijn eigen levensmotto nog vertegenwoordigt. Verstilling vinden, in verbinding komen en verbonden blijven, blijkt in een dystopische samenleving een uitdaging.

‘Al vergaat de wereld, we hebben altijd nog onze herinneringen’

Het verhaal is onderscheidend, de schrijfstijl van Platteel is daadwerkelijk fenomenaal. Het is geen gemakkelijk boek maar voor de geduldige lezer valt er buitengewoon veel te ontdekken en te genieten. Hij maakt gebruik van verschillende lettertypes en lettergrootten. Hij gebruikt songteksten en citaten uit andere boeken. Hij baseert teksten op boeken die hij heeft gelezen. André Platteel is een veelzijdig mens, en ik weet dat ik dit al had geschreven.

Het meest opmerkelijk is dat hoofdstuk 17 in het boek bestaat uit slechts één zin en uit 314 woorden (Ja, die heb ik geteld). Alleen een ware taalvirtuoos is in staat dit te creëren. Sterker nog, wanneer je dit boek in de boekhandel ziet liggen moet je, voordat je het koopt, even de achterkant bekijken. Ook deze paginalange tekst bestaat uit één enkele zin.

⭐️⭐️⭐️⭐️ André Platteel neemt ons middels Ooit waren wij vogels mee naar de verbeelding van een worst case scenario wereld. Geen sciencefiction maar een wereld waaraan niet lijkt te ontkomen. De klimaatveranderingen creëren de toekomst die Platteel ons heeft beschreven. Hij leert ons wijze lessen door ons mee te nemen naar zijn verleden. Geen toekomst zonder lessen uit het verleden. Hij opent tevens onze ogen om te genieten van alles dat de natuur (nog) te bieden heeft. Van de kleinste dieren uit de insectenwereld, tot de ware liefde en de zorg voor elkaar. Een boek met een keurmerk voor duurzaamheid.

Persoonlijke songtekst:
‘So, open up the window and let me breathe
I said, open up the window and let me breathe
I’m looking down to the street below, Lord, I cried for you
I cried, I cried for you, oh Lord’
(Van Morrison – ‘TB Sheets‘)

Peter
Boekencast

Genre: literaire roman
Uitgeverij: Magonia
ISBN: 9789492241672
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 256
Verschijningsdatum: maart 2024

Hartelijke dank aan Uitgeverij Magonia voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar, in ruil voor deze eerlijke recensie.