'Fly like an eagle'

‘Starfighter’ – Jan Kloeze

Jan Kloeze (1959) studeerde aan de Schrijversvakschool van Amsterdam. Met andere studenten startte hij literair tijdschrift Proefdruk. Eerder al debuteerde hij in literair tijdschrift De Held en werd hij opgenomen in een bundel met verhalen van jonge, veelbelovende schrijvers. Voordat hij aan de Schrijversvakschool startte, koos hij een journalistieke loopbaan. In 2023 studeerde hij af met zijn roman Starfighter. Met Starfighter als debuutroman, maak ik kennis met deze auteur. Het boek heeft als titel de naam van een bekend gevechtsvliegtuig, waarbij de omslag een afbeelding toont van een blonde jongeman die op het strand staat en de zee bekijkt. De lucht is zwaarbewolkt en hij draagt een T-shirt en een spijkerbroek. Niet echt het weer of de outfit voor een lekker dagje aan zee.

Het is onduidelijk of dit verhaal gebaseerd is op de werkelijkheid of dat het fictie is. Bepaalde passages en gebeurtenissen worden zo gedetailleerd verteld dat ze uit het verleden van de auteur kunnen zijn gehaald of puur het resultaat zijn van gedegen research.

Het verhaal betreft grofweg twee delen. In beide delen volgen we protagonist Job. In het eerste deel zijn we getuige van zijn jeugd in verschillende losse fases. Hij is introvert en een dromer. Zijn vader werkt als piloot bij defensie en er heerst binnen het gezin een strikte rangorde, die je vaker ziet bij vaders die hun werk mee naar huis nemen. Het gezin volgt de vader in alle opzichten, hij bepaalt ook wanneer ze verhuizen en waarnaartoe. Terwijl Job opgroeit, stijgt zijn vader in militaire rang en is hij steeds minder thuis bij vrouw en kind. Daar waar Job zich samen met een groepje vrienden afzet tegen de maatschappij, springt zijn moeder ook uit de ban. Ze neemt Job niet alleen mee, maar wil hem ook laten participeren in haar seksuele escapades met een bevriend stel.

Het tweede deel gaat over het volwassen leven van Job. Job heeft een vrouw die hem dwingt om zijn heil te zoeken bij een therapiegroep. Een groep die hem zowel vreugde als verdriet zal brengen, en hem dwingt om de confrontatie met zijn verleden aan te gaan.

Alle hoofdstukken hebben een titel die de lading van de inhoud dekt. Ze zijn wisselend van lengte maar nodigen uit om nog even verder te lezen. De schrijfstijl is eenvoudig, doeltreffend en kent een goede balans tussen dialoog en beschrijving van decor en gevoelens. Het deel over de jonge jaren van Job bevalt mij stukken beter dan het tweede deel over zijn volwassen leven. Het eerste deel roept nostalgische herinneringen op aan de eigen jeugd: school, vriendschap, gezin, verliefdheid en kattenkwaad, het komt allemaal voorbij. De gebeurtenissen zijn zo herkenbaar, maar Job is wel een aparte en kan niet rekenen op sympathie of begrip bij mij als lezer.

Het tweede deel wordt aangekondigd met een lege pagina waarop met grote dikke letters deel 2 staat. Ik blader terug maar deel 2 bestaat, zonder dat er een deel 1 is. De bedoeling hierachter ontgaat mij.

Job is gek op muziek, net als ik. Ik vind het slordig wanneer hij de Amerikaanse artiest Harry Nilsson (Everybody’s talkin’) foutief presenteert als Harrie Nielsson.

De inhoud van het tweede deel is blijkbaar verhelderend voor Job maar voor mij als lezer is het veelal onbegrijpelijk en onsamenhangend. Om woorden te geven aan dit gevoel maak ik de vergelijking met de hallucinerende scenes uit de Tarantino-film Natural Born Killers, geregisseerd door Oliver Stone, uit 1994. Mooie film, maar op sommige vlakken zo pretentieus en onnavolgbaar dat het ervoor zorgt dat ik voor een deel ben afgehaakt.

⭐️⭐️ In deze debuutroman lijkt de naam van het hoofdpersonage Job niet toevalligerwijze te zijn ontstaan. In de bijbel wijst God Job op de macht van het kwaad. Mensen kunnen hier in hun leven niet aan ontsnappen maar kunnen zich uiteindelijk wel getroost voelen. Dit geldt ook voor Job waardoor het aan het einde van het boek beter gaat met hem, zelfs beter dan vroeger. Dit Bijbelverhaal lijkt gelijkenissen te vertonen met Job uit Starfighter. Of ik heb het volstrekt verkeerd begrepen?! Deze vertwijfeling na het lezen van een boek is nieuw en voelt enorm oncomfortabel.

Jan Kloeze kan schrijven, dat is zeker. Het verhaal vond ik onduidelijk en dat is een persoonlijke en subjectieve mening. Dat laatste weegt wel mee in mijn uiteindelijke score. Ik bied Jan Kloeze graag een herkansing met zijn tweede roman.

Persoonlijke songtekst:
‘Time keeps on slippin’, slippin’, slippin’
Into the future
Time keeps on slippin’, slippin’, slippin’
Into the futureI wanna fly like an eagle
To the sea
Fly like an eagle, let my spirit carry me
I want to fly like an eagle
‘Til I’m free
Oh Lord, through the revolution’
(Steve Miller Band – ‘Fly like an eagle‘)

Peter
Boekencast

Genre: literaire roman
Uitgeverij: Palmslag
ISBN: 9789493343252
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 224
Verschijningsdatum: februari 2024

Hartelijke dank aan Uitgeverij Palmslag voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar.