Een meeslepende en sprookjesachtige roman

Dat 'Duizend schitterende zonnen' van Khaled Hosseini geen onbekend boek was, wist ik voor ik het begon te lezen. Volgens 'The Bookseller' was de Amerikaanse schrijver van Afghaanse afkomst in 2009 echter zelfs de best verkopende auteur ter wereld. Toegegeven, ik koester wel wat vooroordelen voor bestsellerauteurs. Anderzijds zijn auteurs als J.R.R. Tolkien en J.K. Rowling, wier boeken ook niet slecht verkopen, voor mij altijd helden geweest. Is mijn vooroordeel daarom achterhaald, of zijn die schrijvers uitzonderingen die de regel bevestigen – of schort er iets aan mijn literaire smaak en zijn ook Tolkien en Rowling ordinaire schrijvers?

Het verhaal vangt aan bij de jeugd van Mariam, een bastaarddochter uit Herat. Ze verwijt Nana, haar moeder, cynisch te zijn over het mannelijke geslacht, maar algauw worden Nana’s spookverhalen geloofwaardiger. Ze wordt uitgehuwelijkt aan Rasheed, een oudere man uit Kabul die zich ontpopt tot een oerconservatieve vrouwenhater. We leren ook Laila kennen. Zij is veel jonger dan Mariam en komt uit een vrijdenkend gezin. Hoewel de twee vrouwen op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken hebben, geraken hun levens met elkaar verstrengeld. En dat door bombardementen die haar huis tot stof en as herscheppen. Rasheed redt Laila uit het puin en even later wordt ze zijn tweede vrouw. Eerst heerst tussen haar en Mariam achterdocht, maar de wreedheden van Rasheed brengen hen samen.

Al doet het verhaal op zich het minder, toch ademen Hosseini’s woorden een sprookjesachtige Perzische sfeer uit. Dat weet hij te bewerkstelligen door zijn beeldende omschrijvingen, citaten van Perzische dichters (zie bijvoorbeeld de titel) en het gebruik van Arabische woorden, die netjes in de Woordenlijst worden uitgelegd. De schrijver heeft dubbelzinnige gevoelens over zijn land van herkomst. Terwijl hij vol lof is over de Perzische dichters en cultuur, betreurt hij de gruwelijkheden die het land verscheuren. Al jaren gaat het gebukt onder bombardementen en de terugdraaiing van vrijheden en vrouwenrechten. Op vaardige wijze toont hij een halve eeuw Afghaanse geschiedenis zonder in een schoolles te vervallen.

Nog meer dan de onderdompeling in de Afghaanse cultuur, is Hosseini’s meeslepende pen de troef van het boek. We leven mee wanneer Mariams vader haar teleurstelt, ze miskramen krijgt, Laila’s universitaire dromen aan diggelen worden geslagen, maar vooral wanneer – neen, ik ga geen spoilers geven.

Kortom, ook twaalf jaar na de publicatie van dit boek en zestien jaar na de (laatste) gebeurtenissen eruit is het nog meer dan de moeite waard om te lezen. De situatie in Afghanistan is immers nauwelijks veranderd en je hoeft je niet voor te bereiden op politieke 'infodumps'. Neen, bestsellerauteurs zijn, wat mij betreft, niet per se ondermaatse schrijvers.

Bekijk deze recensie hier op mijn boekenblog: https://qcagoethals.blogspot.com/2019/08/een-meeslepende-en-sprookjesachtige.html