Een spoedcursus 'noordse mythologie'

Is het niet vreemd dat scholieren, terwijl ze volgepropt (kunnen) worden met verhalen over de Griekse en Romeinse goden, zelfs niet vluchtig in aanraking komen met termen als Yggdrasil en Sleipnir? Het is waar: toen de Germanen nog druk en heldhaftig zichzelf en de Hunnen bevochten en de Rijngrens trachtten over te steken, hadden Zuid-Europeanen al prachtige poëzie geschreven en baanbrekende filosofieën bedacht. Daarom verdienen ze het ook opgenomen te worden in het schoolcurriculum. Wie echter toch eens een glimp van Thor en Odin wil opvangen en zich niet tot de films en strips van 'Marvel' aangetrokken voelt, kan zich gelukkig op 'Noorse goden' van Neil Gaiman storten.

Het boek is vooral gebaseerd op zowel de middeleeuwse verhalen van de IJslandse Proza-Edda als de Poëtische Edda (die, beste vertaler, gewoon een Nederlandse naam hebben) en geeft een overzicht van de mythen die de Vikingen elkaar rond het kampvuur toevertrouwden. Voor zover ze bewaard gebleven zijn, want Gaiman schrijft zelf dat veel verloren is gegaan. Hoewel de flap van het boek vermeldt dat de schrijver een doorlopend verhaal heeft gecomponeerd, is alles wel degelijk los van elkaar te lezen - tenzij je het geheel beschouwt als een verslag van deze geschiedenis, vanaf het ontstaan van deze wereld tot de onvermijdelijke Ragnarok, en de aanleidingen daartoe.

In 'Noorse goden' schetst Gaiman een kleurrijk en treffend beeld van de goden. Odin, de 'Alvader', is een grimmige oude reiziger, vergezeld door twee pikzwarte raven en rijdend op zijn achtbenige paard. Naar verluidt haalde de Britse schrijver J.R.R. Tolkien bij hem de mosterd voor het personage Gandalf uit De hobbit en In de ban van de Ring. Thor - niet te verwarren met de tolkieniaanse dwerg Thorin - is met zijn imposante hamer en riem de sterkste der goden. Alleen: hij is niet al te snugger. Daar weet de sluwe Loki van te profiteren, een anarchist avant la lettre. Zelfs met hem kon ik meeleven.

De sterkte van het boek ligt in de toegankelijkheid van de verhalen. Hoewel de donkere sfeer van de noordse mythen nergens verloren gaat, weet Gaiman het toch luchtig en soms grappig te houden, bijvoorbeeld wanneer Loki, ondanks alles, blijft volhouden dat een vreemdeling de muur die Asgaard moet beschermen, nooit binnen de afgesproken tijd zal af hebben. Toch blijf ik met het gevoel achter dat ik nog maar een flauwe glimp heb opgevangen van de bonte godenwereld. Zo was ik graag wat meer te weten gekomen over de oorlog tussen de Asen en de Wanen, waarnaar slechts vluchtig wordt verwezen.

Om de personages te typeren schrikt Gaiman er niet voor terug superlatieven te gebruiken. Dat heeft het volgens mij onbedoelde, maar wel hilarische gevolg dat hij achtereenvolgens Balder (op pagina 191) en Odin (op de volgende pagina) de wijste van alle Asen noemt. Op pagina 106 stelt hij Kvasir voor als de wijste van de goden, terwijl hij Odin al onder andere op pagina 79 met deze titel heeft begiftigd.

'Noorse goden' is mijn eerste (serieuze) kennismaking met de Scandinavische mythologie, en ondanks een paar gebreken in het boek zelf, is die me zeer goed bevallen. Ik ontmoette fascinerende wezens, bewonderde prachtige en fascinerende dwergencreaties en liet me betoveren door de hardere, maar vaak grappige sfeer van de Vikingverhalen. Het boek is niet zo uitgebreid, maar geeft me zin om me in hun mythen te verdiepen, ter afwisseling van de Griekse verhalen.

Deze recensie vind je ook op mijn blog terug: https://qcagoethals.blogspot.com/2020/03/een-spoedcursus-noordse-mythologie.html