Wanneer liefde een last is

Nederland, 1917. Celine besluit na lang twijfelen om een brief te schrijven aan de geliefde van haar zoon Arend Jan, Alie. Celines man, Theodor, kon hun liefdesrelatie niet aanvaarden en heeft gebroken met zijn zoon. Celine kan zich echter niet bij die beslissing neerleggen en neemt contact op met Alie. Zo begint het verhaal van twee vrouwen in een sterk veranderende wereld. Celine komt in contact met de vrouwenbeweging, terwijl Alie meegesleurd wordt in het verhaal van het socialisme wanneer Arend Jan zich daarbij aansluit. Hun keuzes hebben voor beide vrouwen ingrijpende gevolgen, al dan niet gewild.

Via de Hebban leesclub kreeg ik de kans om deze historische roman te lezen. De beschrijving sprak mij meteen aan. Vrouwenrechten liggen ook mij nauw aan het hart en in de tijd waarin deze roman zich afspeelt, is er veel gebeurd dat een verhaal enorm interessant kan maken. Het liefdesverhaal van de zoon van een welgestelde aristocraat en een meisje van lagere klasse zonder ouders leek mij een prachtig gegeven tegen de achtergrond van die periode.

Henriëtte de Smet loste deze verwachtingen maar deels in. Het boek leest als een trein. Het is geen gecompliceerd verhaal en Henriëtte heeft een heel vlotte pen. Met eenvoudige zinnen, zonder hoogdravende taal, weet ze heel levendige personages neer te zetten. Ze neemt je zonder pardon mee in de wereld van Celine en Alie. Ik kon me meteen inleven in hun gedachten en hun gevoelswereld. Samen met hen hoopte ik op een goed einde in de relatie tussen Arend Jan en zijn ouders, maar ook in de liefde tussen hem en Alie.

Henriëtte koos ervoor om de briefwisseling tussen Alie en Celine als aparte hoofdstukken te verwerken tussen de hoofdstukken waarin ze van vertelperspectief afwisselt. Het ene hoofdstuk is geschreven vanuit het perspectief van Alie, het andere vanuit het perspectief van Celine. Dat maakt dat je je heel erg kan inleven in de karakters en het verhaal ook vrij goed kan volgen. Er komt in dit boek ook geen parade van personages voorbij. Ook dat komt de leesbaarheid alleen maar ten goede.

Voor een historische roman vond ik de aangehaalde historische thema's echter teveel aan de oppervlakte blijven: het socialisme, de vrouwenbeweging, ze leven niet echt in dit boek. Het blijven gewoon ideeën op de achtergrond waar de personages wel mee te maken krijgen, maar die geen echte rol spelen. Het verhaal is ongecompliceerd, waar deze thema's best veel diepgang vereisen. Het plot is naar mijn gevoel ook een tikkeltje ongeloofwaardig. De uiteindelijke reden waarom Theodor met zijn zoon brak, hoe de relatie tussen Celine en haar man uiteindelijk 'echt' zat en de verzoening op het einde, zijn voor mij iets te rooskleurig en te eenvoudig om geloofwaardig te zijn.

Toch zou ik Last en liefde ook niet echt afraden. Henriëtte wist mij wel te boeien met haar verhaal. Ook al is het plot voor mij niet echt geloofwaardig, de rest van het boek was dat wel. Ik vond het levendig geschreven, het verhaal nam me even mee naar een andere tijd. In hoeverre de historische feiten kloppen, kan ik zelf moeilijk achterhalen, omdat ik te weinig van Nederland uit die tijd ken.

Voor mij was Last en liefde een fijn tussendoortje om te lezen. Ik zou het echter niet als historische roman betitelen, ook al speelt het zich in het verleden af. Het boek gaat voor mij te weinig over de historische setting om het zo te zien.