Indrukwekkend

Alma heeft Auschwitz overleefd. Na de oorlog trouwt ze en geeft haar stiefdochter Charlie alles wat ze zelf tekort kwam tijdens de oorlog. Ze lijkt niet door te hebben hoe Charlie lijdt onder haar overcompenserende gedrag. Ze projecteert haar trauma op Charlie zodat ze voor de rest van de wereld de gevierde vrouw kan spelen. Na jaren zonder contact moet Charlie een weekend voor haar inmiddels bejaarde stiefmoeder zorgen bij gebrek aan vervangende verzorging en gaat dan de confrontatie aan met haar jeugd.

De zorgvuldig gekozen opbouw biedt inzicht in het verhaal vanuit verschillende perspectieven. De kou, de honger, ziektes, martelingen en moorden die zich in Auschwitz afspelen maken een onuitwisbare indruk. Hoewel vergelijkbare ervaringen en gebeurtenissen in Auschwitz ook beschreven worden in vele andere boeken over dit onderwerp, geven de experimenten uitgevoerd door dokter Clauberg het boek iets unieks.

De titel van het boek suggereert dat deze experimenten het belangrijkste onderwerp vormen, maar het hoofdthema is eigenlijk het projecteren van Alma’s trauma op Charlie. Hoewel Alma het waarschijnlijk goed bedoelt en zich van geen kwaad bewust is, zorgt de vlijmscherpe beschrijving vanuit Charlies perspectief ervoor dat haar lijden voelbaar wordt. Charlies belevenis wordt op zeer realistische manier beschreven zonder te geforceerd over te komen.

Het meest interessante deel van het boek is het heden, waar de lezer ontdekt of Charlie bestand is tegen Alma’s gedrag of weer terug gesleurd wordt naar haar jeugd. Enig minpuntje is toch wel het vrij onwaarschijnlijke geval dat Charlie na ruim 50 jaar zonder contact gevraagd wordt de verzorging van Alma over te nemen en dat ze hiermee akkoord gaat.

Het boek kent een vlotte en toegankelijke schrijfstijl en leest erg gemakkelijk. Ondanks het zware onderwerp schrijft Pauw luchtig met af en toe wat humor. ‘Net voordat het gênant wordt, of eigenlijk net nadat, heb ik de tegenwoordigheid van geest om mij ook aan haar voor te stellen’. En: ‘Maartje, die nu ook telepathisch blijkt te zijn, schuift snel een stoel naast het bed’.

Kortom, dit is een erg indrukwekkend boek gebaseerd op waargebeurde verhalen dat niet alleen over de oorlog gaat, maar ook over de blijvende trauma’s die worden doorgegeven aan de tweede generatie oorlogsslachtoffers.