Recensie: De ideale man – Mathilde Hoekstra

De ideale man werd vorige week afgeleverd in een kartonnen doos. Het was geen verrassing want vooraf had men gevraagd om mijn adres. Na De ideale man gretig van zijn kartonnen omhulsel te hebben ontdaan, begon ik direct met lezen. Dit spiksplinternieuwe boek van Mathilde Hoekstra had mij door de titel zeer nieuwsgierig gemaakt. Helaas sloeg de nieuwsgierigheid al snel om in wanhoop.

Ik had mij verheugd op de vooraf gecommuniceerde verhaallijn over een vrouw die alles heeft: mooie man, leuke kinderen, groot huis, uitdagende baan. Toch vond zij hierin geen geluk en viel als een blok voor een mysterieuze man die haar dwong na te denken over wie zij écht was en waar ze écht gelukkig van zou worden. Dit verhaal komt in het boek echter matig uit de verf. Daarnaast ervaarde ik het als een zoekspel: de hoofdpersoon wisselt elke paar alinea’s van locatie, maar deze locaties worden niet geduid. Zo begint het verhaal blijkbaar op het strand van Bloemendaal, maar dit wordt nergens zo genoemd. Ook gaat de hoofdpersoon met haar man op vakantie. Pas na een groot aantal bladzijden kom je erachter dat ze zich op Ibiza bevinden, uit de beschrijving had ik op Bali gegokt. Evelien, de hoofdpersoon wiens naam, om de verwarring nog iets aan te dikken in de eerste bladzijden van het boek niet genoemd wordt (wanneer eigenlijk wel, vraag ik mij af), hopt van plek naar plek en telkens moet je gokken waar ze is: zo belandt ze zonder reistijd van Italiaans restaurant in trein en van huis in Bloemendaal in café in Amsterdam. Waarom deze onduidelijkheid? Wat is er mis met een beschrijving van tijd plaats en hoofdpersoon in de eerste zin van het boek? Dat schept een kader voor het verhaal. Bijvoorbeeld in De jongen in de sneeuw van Samuel Bjørk : Op eerste kerstdag 1999 reed een gepensioneerde weduwnaar van eenenzeventig door de bergen van Oslo naar Hemsdal na de kerstdagen bij zijn dochter te hebben doorgebracht. (De oude man is niet eens de hoofdpersoon, maar het plaatje in mijn hoofd is na deze eerste zin meteen compleet). Door het niet duiden van plaats, noch van personen (een aantal figuren heten ‘de ene moeder’ of ‘moeder nummer twee’, andere personages hebben verwarrend genoeg naam én bijnaam) ontstaat er een onsamenhangend verhaal. De lezer is niet meer geïnteresseerd in het verhaal an sich maar is bezig de puzzel op te lossen over wie wat en waar.

Als Hoekstra probeert concreet te zijn in plaats, door een deel van het verhaal af te laten spelen in café Finch te Amsterdam, slaat ze de plank mis. Voor een zekere groep Amsterdammers was (!) café Finch een begrip: altijd volle bak, een clientèle bestaande uit yuppen als makelaars en reclamejongens, vrouwen die zich graag laten versieren en hier en daar een lijntje coke. Niet-Amsterdammers hebben geen idee wat voor tent Finch was. Finch is overigens sinds 23 juli 2018 gesloten. Aangezien in De ideale man geen jaartallen worden genoemd en het boek pas ver na deze datum in de winkels ligt, had het beter in een laatste fase van het schrijfproces aangepast kunnen worden. Op de cover van het boek wordt een link gelegd naar Kluun. Kluun zelf was ongetwijfeld een bezoeker van Finch. Al gaf hij in zijn debuut een voorkeur aan De Pilsvogel, een kroeg die nog steeds bestaat en waar hij heel duidelijk de sfeer van beschreef zodat de lezer, ook zonder er zelf ook maar een voet over de drempel te hebben gezet, in het feestgedruis werd meegezogen.

De ideale man heeft een briljante titel, maar dat is dan ook het enige goede aan dit boek.