Achtste groepers huilen wel

Schrijver Joost Schijns was in 2014 leerkracht op de basisschool, waar ook meneer Bart werkte. Ze kenden elkaar goed. In het voorwoord schrijft hij: "Het verdriet bij mij, binnen het hele team, was dan ook enorm toen we hoorden dat Bart samen met zijn vriendin Astrid aan boord zat van die noodlottige vlucht MH17." Nu, in 2024, tien jaar na deze verschrikkelijke ramp, levert hij dit boek af.

De cover maakt gelijk duidelijk dat dit boek over de ramp met vlucht MH17 gaat en meneer Bart die daar het slachtoffer van werd. Op een luchtblauwe achtergrond waar vaag een klas in te herkennen is, bloeien zonnebloemen. Het bordje van groep 8 met MENEER BART erop en een snipper papier met de woorden 'Een Mooie toekomst samen, na een Heftig schooljaar voor de klas. Toen werd het 17 juli' (waarin de karakters M-H-17 uitgelicht zijn) lijken uit de lucht te vallen. De cover is treffend gekozen en krijgt nog meer betekenis na het lezen van het boek. Dit geldt ook voor de achterkant. Daar zie je op de blauwe achtergrond een gestileerde boom waarin 'duizend' hartjes hangen. Daarmee begint hoofdstuk 1.

We volgen meneer Bart in zijn laatste jaar op De Appeltuin door de ogen van Sanne, een van zijn leerlingen in groep 8. Er is ook een 'nieuwe', Dennis, die vanaf dag één al zorgt voor spanning en verstoring in de klas. Schijns gebruikt maar liefst 200 bladzijden om het laatste jaar van Sanne in beeld te brengen en de spanning op te bouwen. Sanne baalt van 'die nieuwe', ze had gehoopt op een mooie afsluiting van haar basisschoolperiode, zoiets als die van haar zus Vera, die een jaar eerder in groep 8 zat. Wat Dennis allemaal uithaalt gaat ver, heel ver. Je merkt aan alles dat de schrijver goed op de hoogte is van wat er zoal speelt als je een 'lastige' leerling in de klas hebt. Pesten, meelopers, ouders die je overal de schuld van geven, intimidatie, vernielingen. Op het laatst slaat de vader van Dennis meneer Bart zelfs het ziekenhuis in. Dan moeten het schoolkamp en de musical nog komen... Meneer Bart heeft het zwaar, maar slaat zich er doorheen. Dan breekt uiteindelijk toch de zomervakantie aan en gaat hij van een welverdiende vakantie in Australië genieten. De toekomst ziet er zonnig uit: hij heeft net met zijn vriendin besloten om een gezinnetje te beginnen.

We lezen mee met Bart en zijn vriendin in het vliegtuig én met Sanne en haar oud-klasgenootjes op de dag van de ramp, 17 juli. De achtbaan aan gedachten en gevoelens bij de achterblijvers zijn ontzettend goed beschreven. De ontkenning dat dit niet waar kan zijn, de schrik bij iedereen die weet dat meneer Bart Sanne's meester was. Al die momenten die op haar netvlies blijven hangen en keihard bij haar binnenkomen: het moment dat een juf de vlag van De Appeltuin halfstok hijst., de videobeelden bij de herdenking van meneer Bart met de burgermeester, het eerste moment dat er 40 kisten met lichamen aankomen op Eindhoven Airport... Terwijl je het leest, zie je ook zelf de beelden weer voor je. Sanne zegt dan ook 'De ramp met vlucht MH17 raakte iedereen, het leek wel of iedere Nederlander een dierbare aan boord van dat vliegtuig had zitten, alsof iedereen die dag iets verloren had.' (blz. 320)

Dit boek is een monument voor Joost Schrijns collega dat je sprakeloos achterlaat. Er is een goede balans in het leven van een achtstegroeper en het wel en wee van de meester. Ze zijn beide nodig vanwege de afloop van het verhaal. Het is ook heel realistisch allemaal, want in het echte leven gaat ook niet alles over rozen en zoals gepland. Het deed me daarom denken aan dat andere achtstegroepers-boek dat iedereen kent, waarin een leerling kanker heeft en komt te overlijden. Voor veel kinderen was dit de eerste keer dat ze van zo dichtbij meemaakte dat er iemand doodging.
Door de ramp met de MH17 stond voor heel veel mensen in Nederland de tijd even doodstil. Dat gevoel, van jong en oud, is nooit ver weg als je dit boek leest. Het boek kreeg van de uitgever als leeftijd 11+ mee, dat vind ik goed gekozen. Deze doelgroep heeft de ramp met vlucht MH17 niet meegemaakt. Met dit boek kunnen ze er toch op een inlevende en aangrijpende manier over lezen.