Het gele huis

Een opmerkelijk verhaal over een huis dat verborgen in de bergen van Massachusetts eeuwenlang mensen en natuur wist te overleven, van voor 1760 tot in de toekomst. Een roerig bestaan, mogen we wel zeggen. Want het was alsof er een vloek was uitgesproken over iedereen die het huis bezat. Het huis klom van schamel hutje op tot een historische ‘sandbox’ en rijke buitenvilla dat van alle luxe was voorzien. Elke eigenaar drukte er een stempel op. Maar, zoals met alles en iedereen in het boek: het was van voorbijgaande aard.

North Wood is niet zomaar een verhaal over een huis. Eigenlijk komt het gele huis helemaal niet zo vaak in beeld, behalve wanneer nieuwe eigenaars zich aandienden. De omgeving, bestaande uit vooral veel bomen, wordt levendiger beschreven dan het leven in het huis, dat regelmatig stilstond wanneer de woning weer eens aan het lot werd overgelaten omdat mensen vermoord werden, gewoon stierven of het huis verlieten. Een appelboomgaard werd geplant en weer gekapt, bomen zoals olmen, eiken- en kastanjebomen vielen ten prooi aan ziekten en vraatzuchtige insecten. Maar de natuur bleef terugkomen.

Een dunne draad door de geschiedenis

De natuur moet de aandacht in het boek delen met de mensen die in het huis trokken en hun dromen probeerden waar te maken. Van goddeloze jonge vluchtelingen, de blanke weduwe van een indiaan, een gevluchte slavin met kind, een appelgek, zijn jaloerse dochters, een schilder, een medium die spoken komt verdrijven, een moeder met een autistische zoon. Hiermee is de rij niet compleet. Een van de laatste personages met een verhaal in het boek, op zoek naar het huis, zal het nooit bereiken. Zij somt wel op wat het huis nog allemaal staat te wachten: er worden nog meer moorden gepleegd, er zijn bruiloften, yogacursussen, er wordt een theater gebouwd, schuren opgebouwd en weer afgebroken.

De levens van al deze mensen volgen de knap verborgen, maar toch zichtbare lijn van de Amerikaanse geschiedenis, van de tijd van de Pilgrim Fathers die Massachusetts stichtten, de woelige tijden met de indianen, slavenstrijd en burgeroorlog tot onze tijden van klimaatcrisis.

Veel stijlen

Elke bewoner heeft weer een ander verhaal. Dat in verschillende stijlen wordt gebracht. Van anonieme vertellers, tot de ik-vertellers of als brievencorrespondentie. Medische bevindingen van een arts, een lezing voor een Historische Sociëteit, of de geschiedenis van een moord.

Tussen de verhalen over de bewoners van het huis zijn misschien wel de mooiste hoofdstukken van het boek, die over de natuur rond het huis vertellen. Via gedichten, ballades of gewoon mooi proza lezen we over rondsluipende poema’s, wintervoorraad aanleggende eekhoorns, vraatzuchtige uilen, over hoe het karkas van een man een appelboom baarde, over de reis van zaadjes helemaal uit Engeland en over insecten die bomen aanvallen.

Literaire krachttoer

De Amerikaanse schrijver Daniel Mason heeft al eens bewezen een veelzijdig schrijver te zijn. Vooral zijn debuutroman De pianostemmer is van een exotische schoonheid, een verhaal dat schommelt tussen Hart der Duisternis van Joseph Conrad en De piano van Jane Campion in. Dit nieuwste verhaal ademt de vrije geest van het Amerikaanse wilde westen, maar gaat ook verder en is misschien meer te vergelijken met boeken over bomen, zoals Het eiland van de verdwenen bomen van Elif Shafak of Greenwood van Michael Christie.

Dit is een wonderlijk, veelzijdig en origineel verhaal waarin spannende levens van een aantal mensen de aandacht proberen af te leiden van de natuur, die uiteindelijk als overwinnaar uit de bus zal komen. Dit is een verhaal over opkomst en verval, het ritme van het leven. Het maakt blij en verdrietig, het dwingt respect af en het is onderhoudend. Daniel Mason heeft met deze literaire krachttoer een rijke roman geschreven, een nieuw hoogtepunt in zijn carrière.

Daniel Mason – North Woods (North Woods, vert. Theo Schoemaker), Hollands Diep 2023

Deze bespreking is ook geplaatst in Smitakis Boekenlust, mét leestips: https://smitakisboekenlust.com/daniel-mason-north-woods/