Een subtiele combinatie van tragiek en humor

Het was alsof ik naar zo’n heerlijke, typisch Engelse tv-serie zat te kijken. Alle ingrediënten waren aanwezig: een theatrale moeder, een egocentrische, discussie mijdende vader, een inwonende eigenzinnige huishoudster en een intelligente dochter (Ruth) die maar steeds niet van haar familie los komt.

Ruth groeit op in een ogenschijnlijk geslaagd, maar in wezen ontwricht gezin. Vader George heeft de boekverkoop van zijn ouders overgenomen. Hij adoreert zijn vrouw Helen, maar voor zijn gevoel hoeft liefde niet persé exclusief te zijn. Helen is een gevierd actrice, maar bij het ouder worden blijft er steeds minder van haar wereld over. Dat gaat er alleen bij haar niet in, dus in alles wat zij (vanuit de slaapkamer, waar zij haar meeste tijd doorbrengt) doet en zegt, slaat zij haar theatertoon aan. En dan is er na het overlijden van grootmoeder, ook nog mevrouw Cutler, de inwonende huishoudster.

Ruth probeert al vanaf jonge leeftijd een eigen leven te leiden. Haar leven lijkt een aaneenschakeling van teleurstellingen, van "net niet"-situaties. Dit klinkt allemaal misschien niet zo aantrekkelijk en het is ook zeer zeker geen feelgoodroman. Maar door de schrijfwijze van Brookner is dit boek een genot om je in onder te dompelen. Brookner bezit namelijk het talent om een fijn leesbaar verhaal neer te zetten dat zowel triest als humoristisch is.

En ondanks alle teleurstellingen en mislukkingen houdt Ruth de moed er in. Het scheelt dat zij zich nauwelijks druk hoeft te maken over geld, het geeft haar de vrijheid om inderdaad keuzes voor zichzelf te maken: zij gaat op kamers, ze gaat later voor langere tijd voor academisch onderzoek naar Parijs, ze heeft meerdere momenten waarop ze een relatie heeft (of denkt te hebben). Maar er gebeurt steeds weer iets (met haar ouders) waardoor ze toch weer terugkeert naar haar ouderlijk huis omdat zij zich verantwoordelijk voelt voor het reilen en zeilen daar. Haar ouders maken daar ook, bewust of onbewust, flink gebruik van. Dat is de trieste verhaallijn, maar er zijn ook echt meerdere, bijzonder humoristische voorvallen.

Wat ik zo fijn vind aan Een frisse start is de subtiele manier waarop Anita Brookner dromen, verwachtingen, desillusies en harde werkelijkheid weet te combineren. Onder het beschrijvende oppervlak voel je de menselijkheid, de strijd, de eenzaamheid en het verdriet , maar ook de onverzettelijke drang en de veerkracht om er iets van te maken.

Dit is een verkorte versie van mijn leeservaring. Meer weten? Neem dan even een kijkje op mijn lees- & leefblog: Bruid van De Balzac.