Het kasteelleven van weleer in Transsylvanië

Transsylvanië, een adembenemend mooi gebied in het huidige Roemenië. Sinds de middeleeuwen ligt het bezaaid met kastelen waarin de hoge landadel huisde. Met de komst van het communisme, eind de jaren 1940, werden ze beschouwd als "klassenvijanden", beroofd van hun bezit en verjaagd uit hun verblijf. Jaap Scholten zoekt deze mensen of hun nazaten op. Zij vertellen over het kasteelleven van weleer, berenjachten, etiquette en strenge huisleraars, dienstpersoneel dat als familie beschouwd werd en hun band met de dorpsbewoners. Zij herinneren zich de dag waarop ze verdreven werden. Sommigen koesteren de hoop om terug te gaan naar het bezit van hun voorouders en het in ere te herstellen. Anderen constateren dat hun landgoed is ingenomen door nieuwe rijken.
Jaap Scholten verwerkte vele getuigenissen van vele mensen in zijn boek, een bewuste keuze. Bijna op elke pagina staat wel een zin om bij te houden, zo mooi is het geformuleerd en opgetekend. Er zijn prachtige foto's en verhelderende kaarten. Aan de hand van concrete gebeurtenissen, feiten of details schetst de auteur de verdwijning van een maatschappelijke klasse, duidelijk, helder, oprecht, zonder schreeuwerigheid of valse nostalgie. Hij ontwart een web dat vele families tot op heden met elkaar verbindt. Een bijzondere plaats is weggelegd voor de literatuur: veel aandacht gaat naar Miklos Banffy, een veelzijdige aristocraat die in de eerste helft van de 20ste eeuw een trilogie uitbracht, waarvan het eerste en tweede deel vertaald zijn (respectievelijk "Geteld, geteld" en “Te licht bevonden”). Het lijdt geen twijfel, in zo'n kasteel speelt Sandor Marais "Gloed" zich af. Zeer terechte winnaar van de Libris Geschiedenis Prijs 2011.