Het gaat in veel opzichten wel degelijk beter met de wereld

Mijn score bij de beroemde feitentest van Rosling? (‘Hoeveel mensen in de wereld hebben toegang tot elektriciteit?’) 3 van de 13. Erg? Nee. De meeste mensen onderschatten de vooruitgang in de wereld. 80% van de kinderen is ingeënt tegen minstens één ziekte. Jongens van nu gaan gemiddeld 10, meisjes al 9 jaar naar school. Een factor is dat ik al gauw aan die treurige Afrikaanse toestanden die we op tv zien denk. Zo zullen er meer mensen zijn. Maar bijna tweederde van de wereldbevolking woont in Azië - denk India en China, waar de zaken stukken beter zijn geregeld. En dat is precies waar gezondheidswetenschapper Rosling zijn hele leven campagne voor voerde. Verleden tijd helaas – bij het afronden van zijn beroemde ‘Factfulness’ werd hij ziek en overleed hij.
Verfrissend, visueel, origineel, confronterend: over de hele wereld ging Rosling tekeer. Bij grote bedrijven, TedX-bijeenkomsten, op universiteiten… …overal liet hij de lijst met de 13 vragen invullen, met meestal rampzalige resultaten. Geen een beroep, land of sector deed het beter dan groepen apen, die blindelings gokkend op gemiddeld 33% goed eindigden bij de meerkeuzevragen met drie mogelijkheden.

De culturele verstoring (‘bias’) in ons denken wordt duidelijk als we milieumaatregelen voorstellen voor niet-westerse landen: de emissies van daar per persoon vele malen kleinere dan in de VS of Europa, maar we maken ons wel druk om hun ‘enorme CO2-productie.’ Zelfs in Afrika, door velen als ‘hopeloos’ weggezet, worden enorme vorderingen gemaakt. De kindersterfte is daar bijvoorbeeld met sprongen gedaald. De grootste misvatting is wel dat door die geboorten het aantal mensen op aarde tot onaanvaardbare hoogten stijgt. Het zijn niet de baby’s, maar de ouderen die daarvoor zorgen: het aantal geboorten is al lang stabiel en blijft dat ook.
Zo af en toe slaat Rosling een beetje door – verklaarbaar goeroeisme. Google en Microsoft ried hij op basis van zijn statistieken (de VS is veel kleiner qua bevolking dan India of China) om minder ‘Amerikaans’ over te komen, terwijl je kan redeneren dat dat Amerikaanse juist deel uitmaakt van de aantrekkingskracht van die bedrijven.
Belangrijke levenslessen. Urgentie is meestal geen goede leidraad. Ebola bleek al op de terugtocht door simpele hygiënische maatregelen terwijl het Westen nog paniekerig naar vaccins zocht. Idem dure ziekenhuizen in arme landen: die helpen alleen de mensen met geld. Eén ziekenhuis zorgde ervoor er juist zo armoedig mogelijk uit te zien. De ongeverfde muren en de rommel hielpen rijke klanten te weren die voor onzinnige klachten kwamen.
Daarom: lees dit boek. Je wereld zal nooit meer dezelfde zijn. Je hoeft het niet cadeau te krijgen van je zoon die datascientist is, je kan kan het zelf kopen, cadeau geven…