Detective volgens het boekje

Agatha Christie hoeft geen inleiding meer. En ook Moord in de Oriënt Expres is al lang voorbij zijn eerste druk. Met de nieuwe verfilming, waarin Kenneth Branagh zowel de regie als de hoofdrol voor zijn rekening neemt, kwam ook een nieuwe filmeditie van het boek.

Hercule Poirot, de pientere Belg met de karakteristieke snor, checkt in op de Oriënt Expres, die hem van Istanboel terug naar Engeland moet brengen. Onderweg komt de trein vast te zitten door een sneeuwstorm. Net op dat moment wordt iemand op de trein vermoord. Detective Poirot, een man met naam en faam, is de geknipte persoon om de moord op te lossen.

Moord op de Oriënt Expres is een Agatha Christie pur sang. Terwijl Jan Modaal denkt dat niemand iets met de moord te maken kan hebben, dat elke getuigenis en verklaring volkomen logisch en waar lijkt, doorprikt Poirot elke leugen, neemt hij alle maskers weg en weet hij uiteindelijk op een ingenieuze manier de moord op te lossen. De plot is ijzersterk. Het lijkt, naar Christie-gewoonte, wel een legpuzzel waarvan Poirot de enige blijkt te zijn die de stukjes in elkaar weet te passen. De intrige zit fijn in elkaar, het verhaal is totaal onvoorspelbaar en de ontknoping dan ook heel verrassend.

Voor deze filmeditie werd niet voor een nieuwe vertaling gekozen. Die is ook nu van de hand van J. Rijman. De aristocratische stijl van Agatha Christie werd behouden. Alleen is het jammer dat deze uitgave niet eventjes grondig nagelezen werd. Er zijn nogal wat drukfouten ingeslopen. Het gaat vooral om woorden die aaneen geschreven zouden moeten worden, maar dat door slordigheid (?) niet zijn.

Wat vooral opvalt is de structuur van de tekst: de feiten, de verhoren, de ontknoping. Het lijkt op zich wel het dossier van een detective. Een schoolvoorbeeld van een gestructureerde tekst. Op het eerste gezicht lijkt dit heel simpel, maar Agatha Christie slaagt er wonderwel in om de lezer tot aan de ontknoping in het ongewisse te laten. Die stijl, alsof ze aan het notuleren is, houdt ze het hele verhaal door vol. Dat heeft als effect dat er een zekere afstand ontstaat tussen de lezer en de personages. Doet ze dit met opzet? Om de zaak van op een afstand te kunnen bekijken, zoals een detective dat doet? De lijntjes die ze doorheen het verhaal uitgooit, zijn genoeg om de lezer gevangen te houden, zonder hem echt veel op weg te helpen naar de ontknoping.

Je kan dus gerust besluiten dat dit een detectiveverhaal volgens het boekje is. Hoewel dit een heel recente uitgave is, brengt ze de lezer toch terug naar de schrijfstijl en de sfeer die Agatha Christie bijna een eeuw geleden ook al in haar boeken wist te leggen.