Recensie De witte tijger

Oh help, dacht ik bij het eerste hoofdstuk, wat een overdadige typering van een Hindoestaan en de Indiase maatschappij, wat een typisch oeverloos gelul en zelfoverschatting..... maar al snel sluipt de humor binnen en kan ik het boek niet meer wegleggen.
Hoe verder ik kom hoe groter mijn waardering voor de thema's die aangepakt worden: het enorme verschil tussen rijk en arm, "de Hanenren" en "What a fucking joke" .
Wat ik hier aanhaal is voor degene die nog aan het boek moeten beginnen nietszeggend maar voor mij de punten van respect.
In de vorm van nachtelijke brieven aan premier Jiaboa van China, die een bezoek gaat brengen aan Bangalore - India, wil Balram Halwai (Bangalore is zijn thuisstad) de kunst van ondernemerschap overbrengen op deze grote man uit een natie die "het ondernemerschap" nodig heeft.
We krijgen met vele omwegen, zijsprongen, randzaken, het levensverhaal van Balram te horen. Zijn jeugd op het platteland met het oude kaste systeem, de familie verhoudingen, de corrupte politiek op alle levels.
De boodschap van de Grote Socialist dat "elke jongen in elk dorp later minister-president van India kan worden" in contrast met de verplichting van de mannen om voor de hele familie te zorgen, het kaste-systeem waarbij je je afkomst niet kunt ontlopen, het grote verschil tussen arm en rijk, de economische groei waarbij democratie niet meer dan een facade voor extreme corruptie is. Hoe kun je dan toch die grote ondernemer worden?
"De witte tijger", zoals hij ooit genoemd is door een inspecteur op de lagere school (het aller zeldzaamste dier in het oerwoud die maar een keer per generatie verschijnt) komt steeds sterker naar voren en raakt toch wel maatschappelijke zaken die overtrokken lijken in onze cultuur, maar wel degelijk realiteit zijn. Na vele vernederingen en teleurstellingen weet hij zich te onttrekken aan een lot van armoe waar zijn dorpsgenoten (met Dunne Buiken) wel tot gedoemd zijn. En dan toch nog op het eind van zijn bekentenis - verhaal, als hij eigen baas is, een middenweg van moraal probeert te vinden. Welk moraal, wiens wereld?

Ergens moest ik denken aan "Welcome to the jungle"van Guns & Roses en "Alleen maar nette mensen" van Robert Vuijsje; er wordt met veel humor en afleiding voor een bepaalde cultuur stereotype zaken en gedragingen in het belachelijke getrokken, hetgeen je kan tegenstaan of kan bevallen. Daaronder in dit boek echter de schrijnende boodschap van de "Hanenren", de snel economisch ontwikkelende India waarbij maar een kleine groep baat heeft, een vergelijking die hij enorm treffend maakt.
"What a fucking joke", indeed."Ha!"

Een opvallend eigenzinnig boek wat onder "fout" Bollywood-achtig woordengeweld een serieus onderwerp weet te duiden. Balrams leven zal zijn eigen weg wel vinden maar de verknipte sociale economische strijd van modern India zal mij langer bijblijven.