Kroegentocht

Johnny Rep. Een geweldige rechtsbuiten in het gouden elftal van Ajax. Ik heb hem zien voetballen. In De Meer, in het Olympisch Stadion en natuurlijk op de televisie. De befaamde 3-0 overwinning van Ajax in de wereldbekerwedstrijd tegen Independiente, met twee doelpunten van Rep. De eerste wedstrijd van Oranje op het WK van 1974 in Duitsland. Het meest op mijn netvlies heb ik echter die avond in Belgrado, op woensdag 30 mei 1973, de finale van de Europa Cup 1 tegen Juventus. Ik zat thuis voor de televisie, dertien jaar oud. Op de grond. Mijn oom Ennio Seriani zat in de stoel van mijn vader. Als volbloed Italiaan was hij hartstochtelijk voor Juventus, maar in de vierde minuut van de wedstrijd zorgde Johnny Rep ervoor dat Ajax voor de derde keer op rij de Europa Cup 1 mee naar huis mocht nemen. Johnny Rep. Met lange, wapperende haren en een neusje voor de goal. Hij had Sjaak Swart eindelijk – en terecht – uit het elftal gespeeld en was samen met Johan Cruijff dé blikvanger van het elftal. Snel, flamboyant, doelgericht.

Is dit de ultieme biografie van Johnny Rep? Ik weet het niet. Het gaat eigenlijk meer over de Johnny Rep van nu en een stuk minder over zijn voetballende jaren. Natuurlijk zijn er veel anekdotes, maar veel minder dat je zou willen. Na het lezen van dit boek weet je dat Rep een grote liefhebber is van fietsen, dat hij graag plantjes in de grond stopt en het geen enkel probleem vind om te poepen met de deur open. Feitelijk is het een soort van kroegentocht. Rep neemt zijn biograaf mee langs tal van restaurants, zowel in Spanje als in Nederland. Het hart van de ex-voetballer ligt duidelijk in Spanje, waar het leven zich in een veel ander tempo afspeelt dan in – pakweg – Alkmaar, Zwolle of Amsterdam. Het boek begint met een hondsberoerde en veel te hoogdravende introductie van Matthijs van Nieuwkerk, een ex-collega van Mark van den Heuvel uit zijn tijd bij het dagblad Het Parool. Het zorgt ervoor dat je deze biografie na twee pagina’s al bij het oud papier wil gooien. Gelukkig wordt het al snel wat beter, maar toch lijkt het allemaal niet echt van de grond te willen komen.

Rep roept door het hele boek heen dat de titel eigenlijk “Hoeren en Snoeren” moet gaat worden. De eerste keer is dat wel grappig, bij de tweede keer kan je er nog licht om grinniken, maar bij de achtste keer weet je het inmiddels wel. Scheten latend baant Johnny Rep zich een weg door zijn biografie en hoewel je best wel een redelijk beeld van hem krijgt, stelt het jammer genoeg ook weer niet zo heel veel voor. De oud-Ajacied wil graag iets vertellen over het beroemde zwembandincident tijdens het WK in Duitsland. Als lezer ga je er even goed voor zitten. Krijgen we dan eindelijk te horen wat zich toen heeft afgespeeld? Waarom Johan Cruijff vier jaar later niet meeging naar Argentinië? Wat kan Rep ons vertellen? Nou… helemaal niets. Hij was al weg uit het hotel toen het wel of niet plaatsvond. Het is een beetje symptomatisch voor het hele boek. Het is het allemaal nét niet. Tegen het eind vraag je jezelf af waarom deze biografie over Johnny Rep eigenlijk is geschreven. Het idee was natuurlijk wel goed. Johnny Rep was een geweldige voetballer die toch ook een beetje aan lager wal is geraakt. Nooit helemaal serieus is genomen na afloop van zijn carrière. Daar zit ergens een goed verhaal in verstopt. Zou je denken.

Het leuke van “Johnny Rep: Buitenbeentje” is vooral Johnny Rep zelf. Al komt hij een beetje over als een persiflage op zichzelf. Hij loopt met blikjes mosselen onder zijn arm door Spanje, helpt zijn vriendin in haar restaurant en zegt doorlopend dat hij geen trauma’s heeft overgehouden aan zijn voetballeven en latere gebrek aan erkenning. Zo vaak, dat hij het inmiddels zelf is gaan geloven. Als je, zoals ik, altijd een zwak hebt gehad voor deze rebel, dan lees je het met een glimlach. Dan prik je er echter ook vrij makkelijk doorheen. Hij wil het overduidelijk zo weinig mogelijk hebben over zijn jaren bij Ajax en vooral niet over Sjaak Swart. Om het vervolgens pagina’s lang over Sjakie te hebben. Het boek heb je in een paar uurtjes uit, mede door de opvallende hoeveelheid lege pagina’s. Witte vlekken. Misschien wel kenmerkend voor het leven van Johnny Rep. Hij kan zich lang niet alles meer herinneren. Wat de opdracht van de auteur alleen maar moeilijker heeft gemaakt.

Op de achterkant staat nog een mooie foto van Rep, jonglerend met een bal. Bovenaan wordt om onbegrijpelijke redenen extra aandacht gevraagd voor het voorwoord van Matthijs van Nieuwkerk. Alsof ze bij de uitgever bang waren dat het verhaal van Johnny Rep eigenlijk niet voldoende zou zijn voor de aanschaf van deze biografie. Dat is ook eigenlijk wel zo. Het verhaal is leuk om te lezen, maar niet meer dan dat. Daarvoor staat er te weinig in over zijn voetballende jaren. Met name over zijn avonturen in het buitenland weten we niet zo heel erg veel. Dat zou een veel beter boek hebben opgeleverd. Jammer dat Rep het zich blijkbaar niet meer zo goed voor de geest kan halen. Toch kan je je aan dit boek niet echt een buil vallen. Johnny Rep is tenslotte Johnny Rep.