Meer dan 6,5 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

'En de naam gaf hem vorm'

Geertje Otten 29 december 2015
Eigenlijk is hij ervan overtuigd dat hij per vergissing is geheadhunt voor Omega, maar de baan biedt hem een kans om te ontsnappen uit een wereld die ook al niet bij hem paste: de bierwereld van Amstel. Hij weet zich vakkundig weg te cijferen, ten dienste van Omega. Niets zit hem daarbij in de weg: dromen had hij al niet, eergevoel en geldingsdrang heeft hij niet en zijn gebrek aan engagement komt hem nu goed van pas. In ruil daarvoor ervaart hij status: 'Een man met een Omega was een man met een anker.', ook al heeft hij slechts een geleende Omega. De prijs die hij hiervoor betaalt, is hoog. Tom Kuiper, accountmanager bij Omega, lijkt de greep op zijn leven en op zichzelf volledig kwijt te zijn. Zijn vrouw en kinderen raken vervreemd van hem en hij van hen. Hij ziet het, hij voelt het, maar hij is niet in staat om het te veranderen. Krampachtig probeert hij zijn leven vorm te geven, zijn status op te houden, maar hij raakt steeds verder verstrikt in zijn negatieve gedachten. 'Aan het eind van de straat, in het plantsoen, zwiepten de verduisterde bomen. We weten wie je bent, zeiden ze.'

Els, zijn vrouw, is ook al niet gelukkig. Steeds vaker zit ze, 'gehuld in die donkere mantel van afwezigheid en melancholie', maar wat naar buiten te staren. ' Er leek een wereld exclusief voor haar te bestaan, vol prachtige dingen, waar ze als een oude buizerd landurig overheen zweefde, maar waar ze nooit kon landen.' Net als Tom twijfelt Els aan zichzelf. Van Straten verwoordt het op een bijna zakelijke manier. Afstandelijk, alsof ook zij vanaf een afstandje naar zichzelf kijkt: '(...) Want dat was het. Daar zat het. Dat gevoel van imperfectie. De intuïtie dat God zijn aardse project in de steek had gelaten en er ergens anders opnieuw aan was begonnen. Het gapende gemis in haar hart was het bewijs van die onvoltooidheid.'

Als Tom op een dag ingaat op het aanbod van een Marokkaanse jongen om hem te pijpen, verliest hij niet alleen zijn Omega, zijn status, maar ook definitief de grip op de wereld. Hij vestigt zijn hoop op een reis naar Hongkong; daarna zal alles weer goed komen.

In Bidden en vallen verhaalt Henk van Straten over twijfel aan jezelf, over de angst om jezelf kwijt te raken en uit elkaar te vallen. Tom is niet de enige wiens wereld uit elkaar valt. In een hoog tempo wordt de lezer door Van Straten meegenomen in de pogingen van Tom, Els en verschillende mensen in hun omgeving om hun leven onder controle te krijgen. Ieder personage heeft zo zijn of haar eigen beleving en beweegredenen en Van Straten slaagt er in om de verschillende verhaallijnen op een prachtige manier met elkaar te verweven. Iedere stap lijkt logisch, onontkoombaar. Het heeft zo moeten zijn.

Het verhaal boeit van het eerste tot het laatste woord. Het neemt je mee en het overdondert je. De stijl is snel: korte zinnen, bijna staccato soms. Geen romantische liefdesscènes, maar kort-door-de-bochtseks. Verrassende en originele beeldspraak: 'De ochtenden verzetten zich tegen de tijd, hielden zich vast aan het tapijt met de nagels van een kat.' En uiteindelijk een trieste conclusie: 'Er is geen veiligheid in deze wereld.(...) De wereld, je leven, je lijf... Het zijn allemaal brandende huizen. Vallen zonder houvast of bodem, dat is alleen wat je hebt.'

Bidden en vallen is geen zoektocht naar de ware ik, maar eerder een vaststelling dat de ware ik ook niet meer dan slechts een constructie is. Een constructie die je zelf maakt en steeds opnieuw verandert. Een verzameling materiedeeltjes die een bepaalde vorm aanneemt als iemand ernaar kijkt of ertegen praat. 'Pas dan is het iets, of wil het iets zijn.' Als je er niet naar kijkt, gaan de deeltjes hun eigen gang, zijn ze vluchtig, ongrijpbaar.

Is Bidden en vallen met deze vaststelling een zwartgallig boek? Nee, integendeel! Het biedt juist een soort troost. Als je niet langer in een mal past, als je al je zekerheden kwijt bent, ben je eigenlijk alleen maar wat dromen kwijt. Je bent weliswaar gevallen, maar je bent er nog steeds. Je kunt opkrabbelen en opnieuw beginnen. En daarmee is het vallen ineens niet meer zo erg.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Geertje Otten