Lezersrecensie
Alles is er wat het lijkt
De derde dichtbundel van Pim te Bokkel (1983) is verrijkt met layar. Na het downloaden van de app, het scannen van de voor- of achterkant, kun je luisteren naar vier gedichten uit de bundel. Pim te Bokkel leest ze zelf voor. Het is een primeur, deze techniek toegepast op een dichtbundel. Maar of de bundel zich ervoor leent, blijft de vraag.
Neem de laatste bundel van Ruben van Gogh, wanneer je die leest wil je de woorden, die je in stilte tot je neemt, horen. Uitgesproken door degene die ze heeft geschreven. Je weet dat zijn stem de woorden los zal trekken van het papier. Als ook bij een Marjolijn van Heemstra, die op het podium haar gedichten laat resoneren met de gedachten van haar publiek en de stiltes hun werk laat doen. Om over slamkampioen Ellen Deckwitz maar niet te spreken. Dit zijn dichters die de geschreven woorden met hun aanwezigheid verrijken. Hoewel de voorgedragen gedichten van Pim te Bokkel digitaal beschikbaar zijn, komen deze gedichten echter niet los van het papier. De layar geeft toegang tot een stem van een dichter die zijn gedicht voordraagt, en daar blijft het bij. Verrijking is hier een groot woord.
De natuur vangen
Maar dat is de stijl van Te Bokkel. Zijn taal is klaar, zonder diepere lagen; de koelkast bromt / en alles is er wat het lijkt. Je hoeft niet ver te zoeken om de betekenis van zijn woorden te vinden. Wanneer er een vergelijking wordt gegeven, maakt deze de woorden duidelijker, niet ànders. Woorden leiden hier niet om de tuin, zetten je niet op een ander been.
Taal is bij Te Bokkel dan ook niet een middel om de Ander te bereiken of om jezelf te doorzien, zoals de laatste alinea van ‘Zelfreflectie’ toont: ik wil mijzelf zijn / en doorzien / maar zie mij telkens als een Pim / die mij van buitenaf bekijkt.
Taal is bij Te Bokkel wèl het instrument waarmee je de natuur kunt vangen. Waarin je zelfs een beetje samensmelt met de wind: Hij wil ongerijmd beweren / dat de wind de wind niet is / en vormvrij met de wind / de onbenoemde dingen zijn.
Wisselwerking
Daar schuilt de kracht van de bundel: in de beschrijving van de wisselwerking tussen mens en natuur. En het is steeds de mens die voor de natuur onderdoet. Zo gaat storm vooraf aan alle dingen in het gedicht Zondvloed: van voordat het woord was was wind / was de wil / die de geest in deze donkergrijze massa is. En is de mens in Onder kalende platanen ondanks zijn technisch geavanceerde Black & Decker-bladblazer niet te beschermen tegen de natuur: je ademt het weer uit je longen. Tenslotte wordt het verlangen van de dichter om het ultieme gedicht te schrijven in Poëzie bestaat niet omschreven als het reiken naar ‘daar boven de zon’. Maar zelfs de dichter is menselijk en zal zover niet komen: je laat het gaan en geeft je zinnen aan de wind / je zucht er fietst erin.
In tijden waarin de mens zich meer en meer voorbijstreeft, is het deze ontnuchterende blik die van Dit is hoe een storm ontstaat een bijzondere bundel maakt. De gedichten bevatten mooie en heldere beelden geschreven door een dichter die durft te reiken naar de zon, zonder hierin zichzelf te verliezen, met beide benen stevig op de grond.
Pim te Bokkel, Dit is hoe een storm ontstaat
paperback, 64 blz, € 17,50
Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 1582 3
Neem de laatste bundel van Ruben van Gogh, wanneer je die leest wil je de woorden, die je in stilte tot je neemt, horen. Uitgesproken door degene die ze heeft geschreven. Je weet dat zijn stem de woorden los zal trekken van het papier. Als ook bij een Marjolijn van Heemstra, die op het podium haar gedichten laat resoneren met de gedachten van haar publiek en de stiltes hun werk laat doen. Om over slamkampioen Ellen Deckwitz maar niet te spreken. Dit zijn dichters die de geschreven woorden met hun aanwezigheid verrijken. Hoewel de voorgedragen gedichten van Pim te Bokkel digitaal beschikbaar zijn, komen deze gedichten echter niet los van het papier. De layar geeft toegang tot een stem van een dichter die zijn gedicht voordraagt, en daar blijft het bij. Verrijking is hier een groot woord.
De natuur vangen
Maar dat is de stijl van Te Bokkel. Zijn taal is klaar, zonder diepere lagen; de koelkast bromt / en alles is er wat het lijkt. Je hoeft niet ver te zoeken om de betekenis van zijn woorden te vinden. Wanneer er een vergelijking wordt gegeven, maakt deze de woorden duidelijker, niet ànders. Woorden leiden hier niet om de tuin, zetten je niet op een ander been.
Taal is bij Te Bokkel dan ook niet een middel om de Ander te bereiken of om jezelf te doorzien, zoals de laatste alinea van ‘Zelfreflectie’ toont: ik wil mijzelf zijn / en doorzien / maar zie mij telkens als een Pim / die mij van buitenaf bekijkt.
Taal is bij Te Bokkel wèl het instrument waarmee je de natuur kunt vangen. Waarin je zelfs een beetje samensmelt met de wind: Hij wil ongerijmd beweren / dat de wind de wind niet is / en vormvrij met de wind / de onbenoemde dingen zijn.
Wisselwerking
Daar schuilt de kracht van de bundel: in de beschrijving van de wisselwerking tussen mens en natuur. En het is steeds de mens die voor de natuur onderdoet. Zo gaat storm vooraf aan alle dingen in het gedicht Zondvloed: van voordat het woord was was wind / was de wil / die de geest in deze donkergrijze massa is. En is de mens in Onder kalende platanen ondanks zijn technisch geavanceerde Black & Decker-bladblazer niet te beschermen tegen de natuur: je ademt het weer uit je longen. Tenslotte wordt het verlangen van de dichter om het ultieme gedicht te schrijven in Poëzie bestaat niet omschreven als het reiken naar ‘daar boven de zon’. Maar zelfs de dichter is menselijk en zal zover niet komen: je laat het gaan en geeft je zinnen aan de wind / je zucht er fietst erin.
In tijden waarin de mens zich meer en meer voorbijstreeft, is het deze ontnuchterende blik die van Dit is hoe een storm ontstaat een bijzondere bundel maakt. De gedichten bevatten mooie en heldere beelden geschreven door een dichter die durft te reiken naar de zon, zonder hierin zichzelf te verliezen, met beide benen stevig op de grond.
Pim te Bokkel, Dit is hoe een storm ontstaat
paperback, 64 blz, € 17,50
Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 1582 3
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van hanna-vlaming
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
