Lezersrecensie
Anno Domini 892 brengt de geschiedenis dichterbij
Het einde van de vroege middeleeuwen en in het bijzonder het jaar 892 staat centraal in de bundel verhalen die het resultaat is van een schrijfwedstrijd die Godijn Publishing uitschreef. Het is een periode waar met name de Vikingen, maar ook de Moren en de Magyaren (deze volken hebben een plaatsje gevonden in deze bundel) actief waren om hun macht uit te breiden. Een tijd waarin onder meer het christendom een vaste plek voor zich wilde opeisen, de kloosters machtig werden, maar ook een periode waarin allerlei volkeren de eigen cultuur in ere wilde houden.
Criterium voor de schrijfwedstrijd: de verhalen moesten zich in 892 afspelen én de historische feiten moesten kloppen. Het boek brengt ‘vergeten historie’ tot leven, maakt de geschiedenis tot iets van vlees en bloed. En dat is mooi in deze tijd waarin er steeds meer aandacht komt voor historie.
Wat is er rond 892 veel gebeurd! De auteurs hebben gezocht naar historische feiten die hen de inspiratie gaven voor een verhaal. In die niet altijd even sterke verhalen worden de feiten vermengd met de eigen verbeelding. Tijdens het lezen van de bundel word je als het ware steeds uitgenodigd om de feiten te checken. En die kloppen! De hardheid van het bestaan, het geweld, de rauwheid van het leven, de strijd om de macht, het wrede, het zoeken naar geluk, de rol van het geloof, het al dan niet hebben van respect voor de ander vormen de rode draad in de bundel. De vrouw is vaak ondergeschikt aan de man.
Een aantal keren komt de Slag bij Leuven, ook wel Slag bij de rivier de Dijle voorbij. Op 1 september 1891 versloegen de Oost-Franken daar onder leiding van Arnulf van Karinthië de Vikingen en doofden de invallen van deze noorderlingen in de Lage Landen. We zien het naijlen van het geweld dat de Vikingen teweeg brachten terug in een aantal verhalen. Een mooi verhaal is dat van Martin van Meurs met ‘De dood van de krasser.’ Maria is als jong meisje de enige overlevende van een plundertocht van de Vikingen in Zutphen. Ze heeft het licht uit de ogen verloren en uiteindelijk kan ze alleen nog maar in haar onderhoud voorzien door haar lichaam ter beschikking te stellen aan wie daarvoor wil betalen. Ze wordt bezocht door een man die opgewonden raakt als hij haar bewerkt met een mes. Hoe ver kan dat gaan? Killian McNeil vertelt het verhaal van Hugo van Lotharingen die als buitenechtelijk kind niet het koninkrijk van zijn vader Lotharius II kreeg maar nadat zijn ogen uitgestoken waren naar de abdij van Prüm werd verbannen, in de ban gedaan door Paus Johannes VII. Dit gegeven heeft de auteur verpakt in een verhaal waarin Hugo, die een hekel heeft aan het christelijk geloof, de Vikingen die de abdij willen plunderen als het ware verwelkomt. Maar het loopt iets anders af dan gedacht.
In het onverwachte zit vaak de charme van de verhalen. In ‘Umars opdracht’ van Hay van den Munckhof wordt Umar als lijfwacht verdacht van verleiding van een van de haremvrouwen van emir Abdullah. Hij kan zijn leven redden door een roodharige vrouw naar de emir te brengen. Hij schaakt haar, ze wordt een favoriete vrouw van de emir en Umar krijgt spijt. Als hij haar wil terugbrengen krijgt het verhaal een andere wending.
Het middeleeuwse leven was doordesemd van geloof. Een prachtig verhaal is dat van Marc Kerkhofs. ‘In de stilte van de kloostertuin’ komt de bizarre ‘Kadaversynode’ voorbij. Een pelgrim heeft in Rome iets verschrikkelijks gezien, een proces om een overleden Paus uit zijn ambt te ontzetten en vertelt daarover tegen de oude monnik Ambrosius. Het lijk van Paus Formosus werd opgegraven en was bij het proces aanwezig. In het verhaal van Kerkhofs wordt Formosus in een put gegooid, maar de historie leert dat hij uiteindelijk in de Sint Pieterskerk wordt bijgezet. De rust van het klooster staat in schrille tegenstelling tot het gedoe in Rome.
De bundel bevat ook humor, bijvoorbeeld in het verhaal ‘Duivelse vrouwen.’ Karin Wilterdink en Sanne Miller ontrafelen op beeldende wijze de kwakzalverij waar bedrog zo’n grote rol speelt.
Oude woorden worden aan de vergetelheid ontrukt, zoals ‘kerspel’ een oud woord voor parochie en ‘grietman’ , de voorloper van de huidige kantonrechter en ‘lagman’ (rechter). Ook de oude mythologie komt weer tot leven.
Er valt ook regelmatig te genieten van mooie zinnen en metaforen, zoals: ‘De stem van de oude kraakte als de leren vouwen van de blaasbalg van de kleine kloostersmidse', ‘Aanname is de kortste weg naar misverstand’ (Rick Vermunt) en ‘Twee dagen heeft hij een boodschap in de vorm van zichzelf gedragen’ (Claudia Lindhout in het verhaal waarin het handelt om een koerier die een brief moet wegbrengen waarin staat dat hij zelf aan een hardloopwedstrijd moet deelnemen).
De bundel sluit af met een verhaal van Anne Hempenius waarin een buitgemaakte vrouw zich weet te ontworstelen aan haar gewelddadige Viking. Uiteindelijk komt de Viking tot inkeer en wil Godelif terugbrengen. “Ze stuurt haar bootje naar het licht.” Een symbolisch einde voor een verhalenbundel waarin er op een bijzondere manier licht geworpen is op de geschiedenis die voor ons vergleden is in het verleden.
Criterium voor de schrijfwedstrijd: de verhalen moesten zich in 892 afspelen én de historische feiten moesten kloppen. Het boek brengt ‘vergeten historie’ tot leven, maakt de geschiedenis tot iets van vlees en bloed. En dat is mooi in deze tijd waarin er steeds meer aandacht komt voor historie.
Wat is er rond 892 veel gebeurd! De auteurs hebben gezocht naar historische feiten die hen de inspiratie gaven voor een verhaal. In die niet altijd even sterke verhalen worden de feiten vermengd met de eigen verbeelding. Tijdens het lezen van de bundel word je als het ware steeds uitgenodigd om de feiten te checken. En die kloppen! De hardheid van het bestaan, het geweld, de rauwheid van het leven, de strijd om de macht, het wrede, het zoeken naar geluk, de rol van het geloof, het al dan niet hebben van respect voor de ander vormen de rode draad in de bundel. De vrouw is vaak ondergeschikt aan de man.
Een aantal keren komt de Slag bij Leuven, ook wel Slag bij de rivier de Dijle voorbij. Op 1 september 1891 versloegen de Oost-Franken daar onder leiding van Arnulf van Karinthië de Vikingen en doofden de invallen van deze noorderlingen in de Lage Landen. We zien het naijlen van het geweld dat de Vikingen teweeg brachten terug in een aantal verhalen. Een mooi verhaal is dat van Martin van Meurs met ‘De dood van de krasser.’ Maria is als jong meisje de enige overlevende van een plundertocht van de Vikingen in Zutphen. Ze heeft het licht uit de ogen verloren en uiteindelijk kan ze alleen nog maar in haar onderhoud voorzien door haar lichaam ter beschikking te stellen aan wie daarvoor wil betalen. Ze wordt bezocht door een man die opgewonden raakt als hij haar bewerkt met een mes. Hoe ver kan dat gaan? Killian McNeil vertelt het verhaal van Hugo van Lotharingen die als buitenechtelijk kind niet het koninkrijk van zijn vader Lotharius II kreeg maar nadat zijn ogen uitgestoken waren naar de abdij van Prüm werd verbannen, in de ban gedaan door Paus Johannes VII. Dit gegeven heeft de auteur verpakt in een verhaal waarin Hugo, die een hekel heeft aan het christelijk geloof, de Vikingen die de abdij willen plunderen als het ware verwelkomt. Maar het loopt iets anders af dan gedacht.
In het onverwachte zit vaak de charme van de verhalen. In ‘Umars opdracht’ van Hay van den Munckhof wordt Umar als lijfwacht verdacht van verleiding van een van de haremvrouwen van emir Abdullah. Hij kan zijn leven redden door een roodharige vrouw naar de emir te brengen. Hij schaakt haar, ze wordt een favoriete vrouw van de emir en Umar krijgt spijt. Als hij haar wil terugbrengen krijgt het verhaal een andere wending.
Het middeleeuwse leven was doordesemd van geloof. Een prachtig verhaal is dat van Marc Kerkhofs. ‘In de stilte van de kloostertuin’ komt de bizarre ‘Kadaversynode’ voorbij. Een pelgrim heeft in Rome iets verschrikkelijks gezien, een proces om een overleden Paus uit zijn ambt te ontzetten en vertelt daarover tegen de oude monnik Ambrosius. Het lijk van Paus Formosus werd opgegraven en was bij het proces aanwezig. In het verhaal van Kerkhofs wordt Formosus in een put gegooid, maar de historie leert dat hij uiteindelijk in de Sint Pieterskerk wordt bijgezet. De rust van het klooster staat in schrille tegenstelling tot het gedoe in Rome.
De bundel bevat ook humor, bijvoorbeeld in het verhaal ‘Duivelse vrouwen.’ Karin Wilterdink en Sanne Miller ontrafelen op beeldende wijze de kwakzalverij waar bedrog zo’n grote rol speelt.
Oude woorden worden aan de vergetelheid ontrukt, zoals ‘kerspel’ een oud woord voor parochie en ‘grietman’ , de voorloper van de huidige kantonrechter en ‘lagman’ (rechter). Ook de oude mythologie komt weer tot leven.
Er valt ook regelmatig te genieten van mooie zinnen en metaforen, zoals: ‘De stem van de oude kraakte als de leren vouwen van de blaasbalg van de kleine kloostersmidse', ‘Aanname is de kortste weg naar misverstand’ (Rick Vermunt) en ‘Twee dagen heeft hij een boodschap in de vorm van zichzelf gedragen’ (Claudia Lindhout in het verhaal waarin het handelt om een koerier die een brief moet wegbrengen waarin staat dat hij zelf aan een hardloopwedstrijd moet deelnemen).
De bundel sluit af met een verhaal van Anne Hempenius waarin een buitgemaakte vrouw zich weet te ontworstelen aan haar gewelddadige Viking. Uiteindelijk komt de Viking tot inkeer en wil Godelif terugbrengen. “Ze stuurt haar bootje naar het licht.” Een symbolisch einde voor een verhalenbundel waarin er op een bijzondere manier licht geworpen is op de geschiedenis die voor ons vergleden is in het verleden.
2
Reageer op deze recensie
