Een heftige, gevaarlijke en emotionele reis

De kaart van zout en sterren opent met een gedichtje op de eerste bladzijde, die je meteen diep in het hart raakt, vooral als jezelf net iemand verloren hebt.
Het verhaal is opgedeeld in vijf delen, die elk vooraf gaan door een mooi gedicht. Deze gedichten zijn de moeite waard, alleen het lettertype van deze gedichten had voor mij wel wat groter gemogen!
Het hele verhaal is doorspekt van mooie zinnen en citaten en onderstaande zin wil ik jullie niet onthouden:
Mijn woorden zakten als zaadjes omlaag ,mijn klinkers en de rode plek voor verhalen verbrijzelden onder mijn tong.

Er zijn twee verhaallijnen, een in het heden die de reis van Nour beschrijft en die van Rawida, die zich in het verleden afspeelt. Beide meisjes worden volwassen tijdens hun reis en leggen dezelfde weg af. Afwisselend lees je over de reis naar de veiligheid van Nour en het verhaal van Rawida. Op een mooie manier wordt op deze wijze het heftige dat Nour en haar familie beleven afgewisseld met wat ontspannender, soms bijna sprookjesachtige verhalen over Rawida.
Rawida reist mee met de expeditie van Al-Isidri, een geleerde en kaartenmaker om de wereld in kaart te brengen.
We moeten de hele tijd de kaarten bijwerken, de grenzen van onszelf overschilderen.

Na de dood van haar vader verhuist Nour met haar moeder en zussen Zahra en Houda vanuit New York naar Syrië. Dit gebeurt in 2011 als Nour 12 jaar oud is. Als ze er drie maanden zijn, breekt de oorlog uit in Homs waar ze wonen. Hun woning wordt gebombardeerd en uit de resten weet haar moeder nog wat spulletjes te redden, waaronder een kaart. Aangeslagen en gewond beginnen ze hun reis naar Damascus, maar ook hier is de oorlog al. Ze laten tijdens hun reis steeds meer achter van zichzelf. Hun reis loopt via Jordanië, Egypte, Libië, Algerije en Marokko en zo komen ze uiteindelijk in Ceuta aan. Ze kennen veel ontberingen, komen in aanraking met mensensmokkelaars en raken betrokken bij meerdere aanvallen. Haar moeder is kaartenmaker en de kaart die ze Zahra en Nour meegeeft tijdens hun gedwongen scheiding gaat een grote betekenis krijgen, doordat deze hun de weg naar Oom Ma’moen verteld. Ook komt Nour er achteraf achter hoe belangrijk het verhaal dat haar vader de verhalenverteller haar altijd vertelde voor het slapen gaan. Dit is namelijk het verhaal van de reis van Rawida en de kaartenmaker Al-isidri.
De karakters zijn goed vormgegeven. Zahra 18 jaar, spreekt Arabisch en voelt zich heel wat als de oorlog uitbreekt, maar uiteindelijk zorgt ze voor haar Nour en beschermt haar.

Nour denkt in kleuren.
Het klinkt als rode en gele dingen die in mensen zitten, de angst en woede die een mens kapotmaken, totdat ze iemand anders kapotmaken. Granaatscherven is een rood woord. Voor mij klinkt het als metaal en woede en op het verkeerde moment op de verkeerde plek zijn.

Ze weet de weg aan de hand van de omgeving en omschrijving goed te vinden en wordt snel volwassen door de oorlog. Ik heb mijn tranen achter gelaten toen ik mijn huis verliet.

Houda is de wijzere liefhebbende zus voor Nour als de oorlog uitbreekt, maar doordat ze gewond raakt is ze kwetsbaar geworden.
Hun moeder is kaartenmaker en probeert tijdens de reis Nour zoveel mogelijk te ontzien, door haar weinig te vertellen over wat hun te wachten kan staan tijdens hun reis.
De kaart van zout en sterren is realistisch, in de derde persoon geschreven en raakt je diep in het hart. Het is vlot leesbaar en nodigt uit tot achter elkaar uitlezen.
Verder zit het vol levenswijsheden, zoals
Dat verhalen de pijn van het leven kunnen verlichten, niet van het sterven. Het is juist het leven dat ons pijn doet.
Het leven vergiet bloed en laat zijn sieraden achter in onze huid.
JenniferZeynab Joukhadar eindigt met een nawoord waarin ze hoopt dat dit boek als uitgangspunt dient voor bewustwording en empathie. Vluchtelingen worden geconfronteerd met afgrijselijk geweld en onrecht bij hun pogingen om in veiligheid te komen.
Tijdens het lezen heb ik De kaart van zout en sterren soms even terzijde gelegd, doordat het je emotioneel raakt, zoveel leed en verdriet komt er voorbij.
Eigenlijk is er door de eeuwen heen niets veranderd en voeren mensen nog steeds oorlogen, die grote stromen vluchtelingen op de been brengt.