Groepsrecensie

‘Impact’ – Vittorio Busato


Genre: roman
Uitgever: Brainbooks, imprint van uitgeverij De Brouwerij
ISBN: 978 90 78905 806
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 296
Uitgave : 2015

Hartelijk dank aan Brainbooks voor het beschikbaar stellen van het recensieboek.
De lezers: Meike Damen, Evana Kuipers en Lisette Woest-Appeldoorn.

Cover
Meike: De cover vind ik goed, een beetje zakelijk, maar wel rustig, 3 sterren. In cijfers een 6.

Lisette: De cover is een grijze achtergrond met daarop een witte slinger van papier in de vorm van uitgeknipte poppetjes. Een van de poppetjes is uit de slinger geraakt en ligt op zijn kop op de grond. De naam van de schrijver staat in het wit bovenaan de cover en daaronder staat de titel ‘Impact’. De titel is in twee gerafelde stukken papier “uitgesneden” waardoor de grijze achtergrond de letters vormen. Gezien de uitval van de hoofdpersoon in de maatschappij is het wel een treffende cover, maar ook saai aandoend. De cover krijgt van mij een 6.
Evana: De cover krijgt van mij een 8, hij geeft een extra dimensie aan de titel en het verhaal van Impact. Zowel psychologisch als neutraal kan je er veel bij denken wat er bedoeld wordt met de cover. Maar uiteindelijk past hij bij het verhaal dat iedereen iets wil doen met impact, iets wat hen doet losstaan van de rest. Herkenning voor het leven dat je hebt geleid. Het is een mooie maar niet te drukke cover met rustige kleuren.
Over de schrijver

Meike: Vittorio Busato is psycholoog en publicist en heeft ervaring met schrijven. Hij schrijft onder andere artikelen voor kranten, week- en maandbladen.

Het verhaal

Meike: Balzerin, de hoofdpersoon uit Impact van Vittorio Busato belandt in een diepe emotionele crisis na tegenslagen in zijn werk en in de liefde. Hij geeft de liefde op, op alle fronten, in werk en relaties, anderen, de maatschappij. Wie de liefde opgeeft, geeft het leven op.

Evana: Door een relatie die op de klippen loopt bekijkt hij zijn leven eens goed; is hij wel in staat om ergens van te houden. In vorige relaties heeft hij altijd afstand bewaard en met het misgaan van zijn nieuwe theorie in de wetenschapswereld gaat hij twijfelen aan zichzelf en de keuzes die hij heeft gemaakt.

Lisette: Balzerin Carabolante is een hoogleraar psychologie die als tiener een veelbelovende tennisser was. Nadat zijn tenniscarrière op niets is uitgelopen, is hij psychologie gaan studeren. Deze studie liep heel voorspoedig en zo is hij al op jonge leeftijd hoogleraar geworden. Als Balzerin op een gegeven moment een pamflet schrijft over een door hem bedachte netwerktheorie over de zin van het leven geraakt zijn carrière in het slop. Het pamflet wordt negatief ontvangen door zijn Peers. Als zijn relatie dan ook nog uitraakt, komt hij in een existentiële crisis terecht.

Evana: Balzerin Carabolante is een hoogleraar Psychologie die zijn levensverhaal schrijft nadat hij een misstap heeft gemaakt waardoor hij in een tbs-kliniek moet verblijven. Balzerin ooit een veelbelovende tennisser ziet het leven hetzelfde als in de spelregels van tennis. All or nothing.

Meike: Hij wil nog een keer iets groots doen, iets met impact. Iets waarmee hij indruk maakt. Hij begaat een ernstige misstap en belandt in een tbs-kliniek. Daar mag hij, bij wijze van experiment, zijn psychobiografie schrijven. Hij kijkt erin terug op zijn jeugd, het verlies van zijn ouders en hoe hij carrière heeft gemaakt en al jong hoogleraar psychologie werd. En hij schrijft ook hoe het zover gekomen is dat hij terecht kwam in een tbs-kliniek.

Evana: Omdat hij nog een keer indruk wil maken, moet hij iets doen dat ‘impact’ heeft. Tijdens zijn opsluiting in de tbs-kliniek probeert hij zijn psychologen te overtuigen dat hij zijn autobiografie mag schrijven als therapie. ‘Ik zou de wereld nog één keer wat laten zien. Nog eenmaal zou ik iets groots doen, iets met impact’
Lisette: Hij vlucht naar Thailand om de zin van het leven te hervinden. Daar besluit hij dat hij nog eenmaal impact wil hebben. De impact pakt verkeerd uit en Balzerin belandt in een tbs-kliniek. Als vorm van een experimentele behandeling mag hij van de rechter zijn psychobiografie optekenen.

Samenvatting
Meike: Het boek is geschreven in de ik-vorm, een voordeel om je als lezer goed te kunnen inleven in de hoofdpersoon, Balzerin.
Lisette: We maken in zeven delen kennis met Balzerin Carabolante.
Meike: De protagonist had ooit een bloeiende tenniscarrière, maar is daar uiteindelijk mee gestopt. Het waarom wordt tijdens het lezen duidelijk. Interessant is dat het ook met ogenschijnlijk heel normale mensen erg mis kan gaan, mits de omstandigheden daartoe voldoende aanleiding geven.
Lisette: Hij is inmiddels in zijn veertiger jaren en na een misstap is hij in een tbs-kliniek beland. Bij wijze van experimentele behandeling mag hij zijn psychobiografie opschrijven. De rechter heeft hier voorwaarden aan verbonden qua onderwerpen die hij in deze psychografie opgetekend wil zien. Aan de hand van deze voorwaarden leren we als lezer Balzerin Carabolante een beetje beter kennen.
Meike: Uiteindelijk heeft ieder mens een donkere kant in zich, die gelukkig bij de meeste mensen goed in de hand gehouden wordt. Bij de hoofdpersoon, Balzerin, is deze donkere kant naar boven gekomen.
Lisette: Hij is een begenadigd tennisser die in zijn tienerjaren tot de top van Nederland behoorde, een snelle leerling die het al vroeg tot hoogleraar schopt. Veel komt hem min of meer aangewaaid, waardoor Balzerin niet goed heeft leren omgaan met eventuele tegenslagen. Als hij in kort tijdbestek afgeserveerd wordt door zijn Peers en zijn vriendin, belandt hij dan ook vrij rap in een existentiële crisis, die uiteindelijk leidt tot zijn misstap waarvoor hij in de tbs-kliniek is beland. Aan de hand van zijn psychobiografie komen we als lezer langzaamaan te weten wat de misstap is geweest en hoe het zover heeft kunnen komen.

Conclusie
Meike: In het begin had ik tijdens het lezen wat moeite met het uitgebreide uitweiden van Balzerin over zijn leven en gedachten, een beetje te uitgebreid af en toe, naar mijn mening. Toch hoorden die uitgebreide beschrijvingen er wel bij, dit wordt duidelijk aan het einde van het boek.
Lisette: Vittorio Busato wist mij met zijn vlotte schrijfstijl in het begin te boeien, maar al redelijk snel ging het boek mij enigszins tegenstaan. De opbouw van het verhaal is mij te langdradig. Te veel stukje bij beetje, terwijl het onderwerp wat mij betreft zich eerder leende voor een top-down manier van vertellen.
Evana: Vittorio Busato heeft met Impact een goede psychologische roman afgeleverd. Hij heeft een leven opgetuigd met daarin veel details over de onderwerpen psychologie en tennis. Tennis loopt hierdoor als een rode draad door het verhaal. De manieren en het spel zijn heel goed beschreven.
Lisette: De manier van opbouwen zorgde ervoor dat er twijfel ontstond of ik als lezer nu direct zijn psychobiografie aan het lezen was of dat er een lange aanloop was naar moment dat hij aan zijn psychobiografie zou gaan beginnen. Uiteindelijk valt alles op zijn plaats, maar deze manier van opbouwen is niet aan mij besteed.
Meike: Het verhaal is, mede door de humor die zo nu en dan voorkomt en ook de zelfspot van Balzerin, niet echt zwaar om te lezen. De schrijver kijkt met een kritische blik naar het fenomeen tbs en naar de verschillende benaderingen in de diverse tbs-klinieken. Ik krijg de indruk dat het, naast het schrijven van een roman, voor de auteur ook een manier is om zijn eigen gedachten over het fenomeen tbs met de lezer te delen.
Evana: Psychologisch gezien is het een mooi en interessant inkijkje in het vakgebied. Wat Vittorio Busato goed doet, is de geloofwaardigheid van zijn hoofdpersonage in twijfel trekken. Aanvankelijk – de lezer heeft dan nog geen argwaan – door hem onsympathieke trekken mee te geven, pas later door steeds explicieter aan te geven wat Balzerin Carabolante met zijn schrijven beoogt. De lezer moet vooral denken dat er iets aan de hand is met de verteller, en dat is gelukt.
Lisette: Het personage van Balzerin komt wel goed uit de verf. Bij tijd en wijle kreeg ik de kriebels van hem. Op mij komt Balzerin over als een enigszins arrogante man, die zichzelf erg hoog aanslaat en te pas en te onpas erbij haalt dat hij vroeger een uiterst talentvolle tennisser was en dat hij al op jonge leeftijd hoogleraar is geworden. Dit zichzelf hoog aanslaan komt wat mij betreft ook naar voren in zijn naam, Balzerin Carabolante. Waar elk ander personage in zijn boek een vrij doorsnee naam heeft, zoals Mark, Richard, Horst – de Duitser, enzovoort is hij de enige met een opvallende naam.
Meike: Daarnaast geeft hij zijn persoonlijke mening over de hedendaagse psychologie in het algemeen en het labelen van mensen in het bijzonder. De schrijfstijl is vlot, het personage Balzerin is goed beschreven.
Evana: Helaas is het verhaal ondergeschikt aan de boodschap. Waar het Impact aan ontbreekt, is het evenwicht tussen de (geleende) ideeën, de verwijzingen die alleen door insiders kunnen worden begrepen en een eigen echt literaire stem.
Lisette: Ook heeft Balzerin commentaar, wat mij betreft terecht, op collegae die op tv, radio en andere media direct hun mening klaar hebben over voor hen onbekende daders, maar gaandeweg het boek identificeert hij zichzelf met een van deze daders en dat voelt net zo verkeerd als zijn collegae die een mening hebben over iemand die ze zelf niet behandeld hebben. Ook Balzerin heeft desbetreffende persoon niet behandeld en zich dan identificeren met hem is volgens mij dan net zo goed een vorm van speculatie over de gemoedstoestand van deze dader. Dat zijn zaken die mij als lezer dan ook storen. Het met twee maten meten. Gaandeweg het boek leer je Balzerin beter kennen, maar zijn personage is niet iemand waar ik veel sympathie voor op kan brengen. Als de schrijver mij het gevoel geeft dat ik een personage niet mag, dan is het voor mij wel een teken dat hij beeldend schrijft en in staat is om gevoelens bij mij los te weken. Dat is wat mij betreft het grootste pluspunt in dit boek. De schrijfstijl. Ook verrassend was dat gaandeweg het verhaal het boek een aanklacht vormt tegen het tbs-systeem in Nederland. De schrijver poneert via zijn personage een aantal interessante stellingen met betrekking tot het huidige tbs-systeem. Ongeacht of je het eens bent met zijn uitwerking van deze stelling, zet hij je aan het denken over een systeem dat al zo lang ingeburgerd is in ons rechtssysteem. Daarnaast lijkt het boek de boodschap uit te willen dragen dat netwerkrelaties tussen mensen, hetzij in vriendschap, liefde of welke vorm van interactie dan ook, van essentieel belang zijn voor de zin van het leven. Het jammere is dat hij de liefdesvorm voornamelijk beschrijft via redelijk expliciete seks en aan de hand van de seksindustrie in Thailand. Het is mij niet geheel duidelijk geworden wat de meerwaarde van de expliciete seks is. Tenzij het de bedoeling is om duidelijk te maken dat liefde het ultieme doel is van de zin van het leven en dat dit niet verward moet worden met plaatsvervangende gevoelens als lust.
Beoordeling
Meike: Het boek nodigde mij uit tot doorlezen, omdat ik wilde weten wat er in zijn leven allemaal gebeurd was. Ik heb het boek met genoegen gelezen, voor mij 4 sterren.
Evana: Persoonlijk heeft mij deze debuutroman verrast met de psychologische kant en goed beschreven kanten van een depressie, helaas heeft deze roman weinig tot geen spanningsopbouw en duurt het vrij lang (pagina 208) totdat er een duidelijke lijn in komt. (Dit kan ook gezien worden als juist de goede benadering van de schrijfstijl van Houellebecq die hij probeert te evenaren.) Deze roman heeft mij aan het denken gezet en daarom zeker een aanrader. Ik geef het boek 3 sterren. Omdat de schrijver nog op zoek moet gaan naar zijn eigen schrijfstijl.
Lisette: Concluderend heeft ‘Impact’ geen al te grote impact op mij gehad. Het boek een aantal keren weggelegd, omdat het personage mij erg tegenstond en de opbouw niet aan mij besteed was. Zijn schrijfstijl en de interessante stellingen m.b.t. tbs-systeem zorgen ervoor dat ik ‘Impact’ alsnog 3* geef.
Groepsrecensie gemaakt door Lisette Woest-Appeldoorn