Lezersrecensie
Martha Nussbaum - Mogelijkheden scheppen
“De werkelijke rijkdom van een natie is gelegen in haar bevolking. Ontwikkeling dient erop gericht te zijn om een omgeving te creëren die de mensen in staat stelt om te genieten van een lang, gezond en creatief leven.” (Haq, 2009).
Het leven van Vasanti als rode draad
Uitgangspunt in het boek ‘Mogelijkheden Scheppen: een nieuwe benadering van de menselijke ontwikkeling’ van Martha Nussbaum vormt het leven van Vasanti, een vrouw, dertiger en woonachtig in Gujarat, India. Haar man is een gokker en een alcoholist. Als het geld op is, laat hij zich tegen geldelijke beloning steriliseren, waardoor Vasanti’s kansen op kinderen verkeken zijn. Als het huiselijk geweld Vasanti te gortig wordt, verlaat ze haar man en keert terug naar het ouderlijk huis. Ze raakt afhankelijk van haar broers, die haar geld lenen voor een naaimachine om een klein inkomen te genereren. Met behulp van een NGO krijgt ze een microkrediet en betaalt ze haar broers af waardoor ze onafhankelijker wordt. Daarnaast krijgt ze scholing, waardoor ze leert lezen en schrijven en haar kansen om te participeren vergroot.
Uitgaan van het Bruto Nationaal Product is niet genoeg om te bepalen of een (deel)staat of land goed beleid voert. Daarmee zou economische groei per definitie betekenen dat een land het goed doet. Maar, als we echt willen weten hoe het met een vrouw als Vasanti gaat moeten we onszelf afvragen: wat kan Vasanti doen en zijn? Welke reële mogelijkheden staan tot haar beschikking? Oftwel, we moeten af van het denken in gemiddelden en teruggaan naar de individuele mens. De Indiase overheid is ondanks de economische groei in de deelstaat tekortgeschoten als het gaat om het bieden van onderwijs, het beschermen tegen huiselijk geweld en het bieden van onafhankelijkheid aan vrouwen als Vasanti.
Capabilities
Nussbaum legt in haar boek de capabilities theory uit die volgens haar de meest geschikte theorie is om antwoord te geven op de vraag wat mensen kunnen doen en zijn. Ze introduceert daarbij een lijst met tien essentiële capabilities: 1. leven, 2. lichamelijke gezondheid, 3. lichamelijke onschendbaarheid, 4. zintuiglijke waarneming, verbeeldingskracht en denken, 5. gevoelens, 6. praktische rede, 7. sociale banden, 8. andere biologische soorten, 9. spel en 10. (politieke en materiële) vormgeving van de eigen omgeving.
Vervolgens zet Nussbaum haar theorie af tegen o.a. de theorie van het utilitarisme en de theorie van het sociaal contract. Ze betoogt dat de overheid een belangrijke rol speelt bij het faciliteren en mogelijk maken van het tot bloei komen van capabilities bij de individuele burgers. Daarbij blijft keuzevrijheid van groot belang. Door mensen in staat te stellen om gezond te leven geeft de overheid de keuze aan mensen om gezond te leven. Ieder mens beslist uiteindelijk zelf of hij of zij 2 ons groente en 2 keer fruit per dag eet of toch aan de junkfood gaat.
Nussbaum beargumenteert dat haar lijst van capabilities geen vorm is van imperialisme: het opleggen van westerse waarden aan andere landen. De abstracte lijst geeft landen in haar ogen voldoende ruimte om de capabilities te vertalen naar de context en historie van het betreffende land.
Nussbaum onderstreept daarbij dat er niet alleen werk aan de winkel is voor de ‘ontwikkelingslanden’, maar zeker ook voor de rijkere landen. In rijke landen zijn vaker wel dan niet de bovengenoemde capabilities voor iedereen binnen handbereik. Daarnaast hebben rijkere landen de verantwoordelijkheid om armere landen te helpen.
Stof tot nadenken
Het boek biedt stof tot nadenken, bijvoorbeeld als het gaat om het huidige overheidsbeleid in Nederland. Het bezuinigingen om maar onder de ‘3%-grens’ te komen en mensen op te roepen om geld uit te geven om de economie te stimuleren staan haaks op hetgeen Nussbaum in dit boek propageert. In de Human Development Index die gebaseerd is op de capabilities theorie staat Nederland nog steeds hoog, namelijk op de 4de plek. Ten opzichte van 2011 is Nederland echter een plekje gezakt.
Hoewel Nussbaum een prettige schrijfwijze heeft en haar lezers op laagdrempelige wijze vertrouwd weet te maken met de capabilities theorie, is het geen boekje om even op een namiddagje weg te lezen. Enige concentratie is vereist om het zorgvuldig opgebouwde relaas te blijven volgen en enige basiskennis van de filosofie is ook erg handig.
Inmiddels heeft mevrouw Nussbaum een nieuw boekje uitgebracht: De nieuwe religieuze intolerantie. Deze komt zeker op mijn to-read lijstje te staan. Maar voor die tijd gaan we voor iets luchtigere literatuur!
Nieuwsgierig geworden?
Wil je zelf horen wat deze mevrouw te vertellen heeft? Klik dan op onderstaand filmpje:
https://www.youtube.com/watch?v=AoD-cjduM40
Het leven van Vasanti als rode draad
Uitgangspunt in het boek ‘Mogelijkheden Scheppen: een nieuwe benadering van de menselijke ontwikkeling’ van Martha Nussbaum vormt het leven van Vasanti, een vrouw, dertiger en woonachtig in Gujarat, India. Haar man is een gokker en een alcoholist. Als het geld op is, laat hij zich tegen geldelijke beloning steriliseren, waardoor Vasanti’s kansen op kinderen verkeken zijn. Als het huiselijk geweld Vasanti te gortig wordt, verlaat ze haar man en keert terug naar het ouderlijk huis. Ze raakt afhankelijk van haar broers, die haar geld lenen voor een naaimachine om een klein inkomen te genereren. Met behulp van een NGO krijgt ze een microkrediet en betaalt ze haar broers af waardoor ze onafhankelijker wordt. Daarnaast krijgt ze scholing, waardoor ze leert lezen en schrijven en haar kansen om te participeren vergroot.
Uitgaan van het Bruto Nationaal Product is niet genoeg om te bepalen of een (deel)staat of land goed beleid voert. Daarmee zou economische groei per definitie betekenen dat een land het goed doet. Maar, als we echt willen weten hoe het met een vrouw als Vasanti gaat moeten we onszelf afvragen: wat kan Vasanti doen en zijn? Welke reële mogelijkheden staan tot haar beschikking? Oftwel, we moeten af van het denken in gemiddelden en teruggaan naar de individuele mens. De Indiase overheid is ondanks de economische groei in de deelstaat tekortgeschoten als het gaat om het bieden van onderwijs, het beschermen tegen huiselijk geweld en het bieden van onafhankelijkheid aan vrouwen als Vasanti.
Capabilities
Nussbaum legt in haar boek de capabilities theory uit die volgens haar de meest geschikte theorie is om antwoord te geven op de vraag wat mensen kunnen doen en zijn. Ze introduceert daarbij een lijst met tien essentiële capabilities: 1. leven, 2. lichamelijke gezondheid, 3. lichamelijke onschendbaarheid, 4. zintuiglijke waarneming, verbeeldingskracht en denken, 5. gevoelens, 6. praktische rede, 7. sociale banden, 8. andere biologische soorten, 9. spel en 10. (politieke en materiële) vormgeving van de eigen omgeving.
Vervolgens zet Nussbaum haar theorie af tegen o.a. de theorie van het utilitarisme en de theorie van het sociaal contract. Ze betoogt dat de overheid een belangrijke rol speelt bij het faciliteren en mogelijk maken van het tot bloei komen van capabilities bij de individuele burgers. Daarbij blijft keuzevrijheid van groot belang. Door mensen in staat te stellen om gezond te leven geeft de overheid de keuze aan mensen om gezond te leven. Ieder mens beslist uiteindelijk zelf of hij of zij 2 ons groente en 2 keer fruit per dag eet of toch aan de junkfood gaat.
Nussbaum beargumenteert dat haar lijst van capabilities geen vorm is van imperialisme: het opleggen van westerse waarden aan andere landen. De abstracte lijst geeft landen in haar ogen voldoende ruimte om de capabilities te vertalen naar de context en historie van het betreffende land.
Nussbaum onderstreept daarbij dat er niet alleen werk aan de winkel is voor de ‘ontwikkelingslanden’, maar zeker ook voor de rijkere landen. In rijke landen zijn vaker wel dan niet de bovengenoemde capabilities voor iedereen binnen handbereik. Daarnaast hebben rijkere landen de verantwoordelijkheid om armere landen te helpen.
Stof tot nadenken
Het boek biedt stof tot nadenken, bijvoorbeeld als het gaat om het huidige overheidsbeleid in Nederland. Het bezuinigingen om maar onder de ‘3%-grens’ te komen en mensen op te roepen om geld uit te geven om de economie te stimuleren staan haaks op hetgeen Nussbaum in dit boek propageert. In de Human Development Index die gebaseerd is op de capabilities theorie staat Nederland nog steeds hoog, namelijk op de 4de plek. Ten opzichte van 2011 is Nederland echter een plekje gezakt.
Hoewel Nussbaum een prettige schrijfwijze heeft en haar lezers op laagdrempelige wijze vertrouwd weet te maken met de capabilities theorie, is het geen boekje om even op een namiddagje weg te lezen. Enige concentratie is vereist om het zorgvuldig opgebouwde relaas te blijven volgen en enige basiskennis van de filosofie is ook erg handig.
Inmiddels heeft mevrouw Nussbaum een nieuw boekje uitgebracht: De nieuwe religieuze intolerantie. Deze komt zeker op mijn to-read lijstje te staan. Maar voor die tijd gaan we voor iets luchtigere literatuur!
Nieuwsgierig geworden?
Wil je zelf horen wat deze mevrouw te vertellen heeft? Klik dan op onderstaand filmpje:
https://www.youtube.com/watch?v=AoD-cjduM40
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Lynnda85
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
