Jane Doe, maar dan anders

Sommige verhalen gedragen zich als spinnen onder je huid. Ze krioelen, bezorgen je kriebels en zijn moeilijk te stoppen. De geschiedenis van Jane Doe is zo’n spin. De debuutroman van Michael Belanger bevat het indrukwekkende verhaal van Ray en Jane en laat de complexe wereld van mensen met psychische problemen zien.   

‘Feitelijk schrijf ik dit vooral omdat ik probeer te doorgronden wat er het afgelopen jaar allemaal is gebeurd tussen mijn (ex-)vriendin Jane en mij. Als je zoveel over geschiedenis leest als ik, ga je er op den duur naar verlangen dat er over het echte leven ook lesboeken bestonden, het soort met geïllustreerde tijdlijnen en ‘wist je dat’- ballonnetjes die alles zo overzichtelijk en eenvoudig te begrijpen maken.’    

In De geschiedenis van Jane Doe beschrijft Ray, naar eigen zeggen, louter feiten. Alleen de naam van zijn (ex-)vriendin is veranderd: Jane. Hij richt zich rechtstreeks tot de lezer en maakt hem klaar voor zijn verhaal met treurige afloop.

‘Het voelde gewoon niet goed om haar echte naam te gebruiken, dus ik noem haar Jane, van Jane Doe, de belichaming van anonimiteit.’

Met enig kippenvel op je armen start je vervolgens het verhaal. Ray deelt zijn vertelling op in twee delen: de periode ‘ervoor’ en de periode ‘erna’. Zo’n 254 dagen eerder ziet Ray Jane voor het eerst bij biologie. Geïntrigeerd door dit meisje besluit hij zijn leven van een nieuwe dimensie te voorzien. Hij stapt op het meisje af en neemt haar mee naar de bijzondere plekken in Burgerville, vertelt haar over de complotten en ontwikkelt nieuwe complotten. Helaas ontdekt hij ook de keerzijde van de medaille: Janes verleden is allesbehalve rooskleurig en daar heeft ze nog elke dag last van. In de periode ‘erna’ ligt Ray zelf in de kreukels en probeert hij met behulp van therapeut Rich alles in zijn leven een plekje te geven. Langzaam onthult hij wat hij in de periode ‘ervoor’ mee heeft moeten maken.    

De geschiedenis van Jane Doe het ontvouwt zich tweeledig, als een spin die zijn web verstevigt. Vanaf de eerste bladzijde ben je nieuwsgierig naar het meest speciale personage in dit verhaal: Jane. Belanger schenkt veel aandacht aan de ontwikkeling van dit meisje en daarmee scoort hij punten. In de periode ‘ervoor’ toont Jane zich als een mysterieus meisje met een allesvernietigende geschiedenis. In het begin lijkt ze hard, wellicht wat afstandelijk, waardoor ze intrigeert. Naarmate het verhaal vordert, laat ze steeds meer van zichzelf zien en breekt ze de dikke muur om zichzelf heen af.    

Doordat je vanuit de ogen van Ray meekijkt, ervaar je de afstand die Jane schept en vervolgens beetje voor beetje vermindert als was het de afstand tussen haar en jou. Het gevolg is dat je in je hart een plaatsje vrijmaakt voor deze dame en net zo op kan gaan in de bloeiende relatie als Ray. Belanger maakt ook veel ruimte voor de beschrijving van het karakter van Ray. Elke stap die de jongen zet, kun je als lezer volgen en begrijpen. Daardoor gaat óók Ray in je hart zitten.    

Daarbij maakt Belanger uiterst effectief gebruik van tijdsprongen. Door te wisselen tussen de periode ‘ervoor’ en ‘erna’ geeft hij de lezer veel informatie, zonder prijs te geven wat er daadwerkelijk gebeurd is. Lange tijd houdt hij de werkelijke climax geheim, waardoor de nadruk daar ook niet op komt te liggen. Hoewel je op zoek bent naar de antwoorden op je vragen over Jane, ben je meer nog op zoek naar antwoorden op vragen over psychische problemen. Het verhaal van Jane alsmede het verhaal van Ray helpt bij het vinden van die antwoorden.    

De plot in De geschiedenis van Jane Doe ontwikkelt zich tot een prachtig slot dat niet in de koude kleren gaat zitten. Belanger dringt niets op, maar laat het verhaal, de oersterke vriendschap en het verdriet dat ermee gepaard gaat, zijn werk doen. Via die weg schept hij een bijzonder krachtig beeld van de manier waarop je met een psychisch probleem dient te dealen. Alle lof.