Net niet

Net niet

Ik kan er net niet bij van Sander Verheijen is een debuut van een thrillerkenner en liefhebber. Zijn debuut heeft echter niets met thrillers te maken, het is een verslag van zijn privéleven van de afgelopen jaren. De Hoofdredacteur van Hebban werkt dagelijks met boeken, houdt van boeken en het is daardoor niet vreemd dat hij een boek heeft geschreven over het meest ingrijpende wat hem ooit overkwam: het stichten van een bijzonder gezin.

Verheijen heeft een tweeling Willem en Maurits. Deze jongens kwamen niet zonder slag of stoot ter wereld en toen ze – veel te klein en uiterst fragiel – op het eerste oog toch gezond geboren werden, was de euforie groot. Helaas bleek alles anders. Willem had een bloedpropje dat een ernstige hersenafwijking bleek te zijn. Jarenlang had het arme kind epileptische aanvallen en een deel van zijn hersenen is aangetast. Door de constante zorg voor Willem valt het eerst niet op maar Maurits is autistisch. Geen van de jongens ontwikkelt zich zoals hun gezonde leeftijdsgenoten. Het boek is een beschrijving van de eerste vier jaren van de jongens. Het verhaal begint als Sander zijn vrouw Jip leert kennen en ze niet veel later gaan samenwonen en een hond uitzoeken. Ze hebben een kinderwens die niet 1,2,3 in vervulling gaat. Als de kinderen er dan eindelijk zijn is het ultieme geluk van korte duur en maakt plaats voor grote, lange en intensieve zorg.

Het boek is verdeeld in honderden ultra korte hoofdstukken met ontelbare witregels die steeds eindigen met een opzienbarende eindzin, waardoor het geheel nogal hakkerig leest. De afstand waarmee het is geschreven doet afbreuk aan het verhaal. Op de voorkant zien we een wazige tekening van een vader met twee kinderen en dat is precies wat we krijgen, een schaduw van een verhaal. Nergens een foto alsof Verheijen zijn gezin afschermt en ons niet het hele verhaal vertelt. Dat hoeft ook niet, maar de vraag dringt zich bij de lezer op: waarom dit verhaal opschrijven als je ons niet echt wilt laten weten wie Maurits is of wat Willem voelt? We lezen over de ontelbare aanvallen die het kleine jong had, maar lezen nergens hoe het hem verging.

Dit boek is een soort dagboek/ een logboek. Waarom schrijf je een dagboek? Om gebeurtenissen te verwerken en orde in je hoofd aan te brengen of als herinnering voor later. Er zijn honderden redenen te verzinnen. Maar waarom wil je dat jouw dagboek gelezen wordt door een groot publiek? Waarom geef je het uit? Verheijen zelf zegt dat hij mensen wil helpen die in een soortgelijke situatie zitten. En daar heeft hij een punt. Hij beschrijft zijn leven dat niet echt perfect is. Hij slaapt weinig, meestal niet in zijn eigen bed en al helemaal niet naast zijn eigen vrouw. Ook eten aan tafel is een utopie. Dingen die zo gewoon lijken, zijn voor sommige mensen een strijd of een onneembare vesting. Daar sta je niet altijd bij stil.

Wanneer zijn dagboeken van een ander interessant om te lezen? Natuurlijk moet het genre je liggen, maar iedereen gluurt graag mee met bv een bekende persoon die over zijn leven vertelt. Laten we zeggen een voetballer. Je weet nog hoe jezelf een willekeurig WK hebt beleefd en nu lees je hoe die voetballer die destijds een hoofdrol speelde, dat zelf heeft meegemaakt. Je kunt het bij je eigen ervaring plaatsen. Een ander type dagboek is een literair verslag. Het boek dat je leest is niet altijd wat er is gebeurd maar meer een mooi verhaal geworden. Toch is het heel persoonlijk, waardoor het vaak erg aangrijpend is om te lezen. Een derde voorbeeld van een dagboek is een boek waarbij het onderwerp dat wordt beschreven universeel is. Het bekendste voorbeeld hiervan is natuurlijk Anne Frank maar hieronder kun je ook verslagen van ziekte en ander lijden scharen. Lezers kunnen zich gesterkt voelen door het verhaal of leren van het verslag. "Ik kan er niet bij" is niet een dagboek van een bekende Nederlander en zeker geen literair boek. Het is een dagboek van een gezin dat moeilijke tijden doormaakt. Is dit universeel genoeg om voor een groot publiek interessant te zijn?

Wanneer had een verhaal beter een privé dagboek kunnen blijven of gepubliceerd moest worden, dat kan ik niet bepalen. Door de gedetailleerde beschrijvingen van te alledaagse zaken zonder dat we tot de kern van de mensen komen, blijf je zitten met een onbevredigend gevoel alsof we als buitenstaanders door matglas naar binnen kijken. We lezen meer over de hond dan over de gevoelens van Willem en Maurits. Er is een heel hoofdstuk gewijd aan een niet geparkeerde auto terwijl ik niet weet hoe zijn – op dat moment bevallende – vrouw, zich voelt. Ik kan er niet bij is het net niet.

Voor wie is het geschikt? Voor mensen die zelf moe zijn van het liefhebben en zich daar schuldig over voelen. Dit boek geeft een bevestiging dat je nooit perfect bent, maar je daardoor niet te kort schiet. Liefde is wat het is.

Recensie exemplaar ontvangen voor mijn. Facebookgroep Kinderboeken