Waarover men niet spreken kan, daarover moet men zwijgen

'Bedenk een naam, en er is iets dat lijkt te bestaan.

' de koe is geen gras,
een mier is geen zee
de stoel is geen muur
en ooit een ezel met stoelpoten gezien?

De wereld bestaat omdat wij er woorden aan hebben gegeven. Woorden zijn ideeën over hoe wij de dingen die we waarnemen, benoemen en als waarheid van deze waargenomen realiteit zien. In ons dagelijks leven geven we namen aan de dingen die we waarnemen en aan de dingen die gebeuren. Ik ben niet de zee, de koe is niet het gras. De koe eet gras.

Wij geven woorden aan onze waarneembare realiteit, en vergeten daarbij dat waarneming, realiteit, woorden eindeloos veel kunnen betekenen, welke allemaal afhankelijk zijn van de associaties en standpunt die de lezer inneemt. Degene die kijkt, is degene die woorden en waarheid geeft aan wat hij ziet. Daarom is het onmogelijk om aan te geven wat de juiste weergave is. Welke weergave dan? De jouwe of de mijne? De uwe?

In dat opzicht bestaat betekenis niet, omdat échte betekenis niet te meten is. Om te weten wat taal is, taal doet, en wat iets betekent, dient tekst in een context geplaatst te worden, pas dan krijgt een idee, een woord, betekenis. Taal werkt dus alleen als het in een bepaalde context geplaatst is, – en daar waar de wiskunde context buiten beschouwing laat en taal dus aan kracht inboet – , daar hanteren wij formules.

Christina Dalcher, een theoretisch linguïst, gaat in haar debuutroman Vox in op een fascinerende hypothese over communicatie: hoe de woorden te vinden om te beschrijven wat je ervaart en waarneemt.

Zij hanteert twee situaties: zij beschrijft hoe de communicatie bij afasie van Wernicke en Broca verloopt.
Bij eerstgenoemde kan iemand veel en vloeiend spreken en schrijven, maar mist taal context, zoals in bovenstaand voorbeeld: de mier is de zee. Grammaticaal goed, contextueel geen touw aan vast te knopen. De spreker is zich nergens van bewust, en niemand die weet waar het over gaat. Bij afasie van Broca is het precies andersom: iemand spreekt weinig, langzaam en niet vloeiend, hele korte zinnen worden wel begrepen. De spreker kan de woorden voor de dingen niet meer vinden, de motorische aansturing is weg, spraak en gebaren zijn moeilijk, er zijn geen woorden meer te vinden.

In de andere situatie laat laat Dalcher zien hoe een maatschappij taal en identiteit bepaald. Zij gaat daarbij uit van een puriteinse, fundamentele theocratie, in welke vrouwen volledig gedomesticeerd worden. Getagd en geconditioneerd om niet te spreken, zijn zij gedoemd zwijgend hun lot te ondergaan. Taal als wapen en als identiteit.

Hoe is Vox te omschrijven ? Is Dalcher aan het voxpoppen over de macht én kracht van taal? ? Is Vox fictie, een dystopie, een verhandeling over #metoo, over taal, identiteit, wereldbeeld, en waarheid?

Tja, een mening over een boek is snel gegeven. In mijn beleving is een boek, niet slechts een verzameling van woorden die een tekst vormen. Een 'goed' boek laat je met andere ogen naar (je eigen) werkelijkheid kijken. 'Tel je zegeningen', zou mijn vader zo maar gezegd kunnen hebben.

Bovendien, wat weet ik nu: kijkend door de bril van waar mijn wieg stond, opgroeiend in een bepaald systeem, met een geconditioneerd wereldbeeld als mijn 'waarheid'. Is het dan ook niet wel heel makkelijk oordelen over een #whatif?

Een andere realiteit is ons bijna niet te bevatten,omdat wij er geen woorden voor kunnen vinden. En zoals Offred in haar Gilead al opmerkte: 'wij hadden geen idee, alles gebeurde zo snel, ..[ ..] en het gebeurde gewoon waar je bij stond.'

Tja, behoorlijk ongemakkelijk dus, die woorden, meningen, en 'wat is en wat hoort.' . Ik waag mij er liever niet aan...
En mijn woorden, als weergave van wat ik heb gelezen, die wilt ú lezen om te vernemen wat u er wellicht van zou kunnen vinden? Sorry, maar zo werkt het niet. Mijn advies: als u de woorden wilt vinden om te vertellen wat u heeft gelezen, dan zult u het boek zélf moeten lezen.