Interessant ondanks de uitvoerige omschrijvingen

Ze weten niet wat ze doen is een boek dat barst van de informatie. Over gevoelens, technische vernieuwingen, emoties en overwegingen. Valtonen heeft veel achtergrond geschetst om zo het verhaal te onderbouwen. Maar dit voelt niet altijd even prettig. In het begin van het verhaal is dit nog wel prettig, niet wetende dat het gehele boek zo uitvoerig is opgebouwd. Aan de ene kant is de manier van opbouw, en de uitgebreide informatievoorziening prettig, omdat je een goed beeld krijgt van de personages en hun beweegredenen. Maar aan de andere kant vertraagt de overvloed aan informatie en duiding het verhaal juist. In plaats van door te pakken besteedt Valtonen misschien wel teveel aandacht aan elk detail.

Lees je hier echter doorheen, dan ontdek je een boeiend verhaal over schuld, strijd en verstoorde relaties. Zowel Joe, Alina als Samuel zijn interessante personages, en mede door de uitvoerigheid van hun levens en achtergronden vorm je je een goed beeld van hun persoonlijkheid. Daarnaast is de verhaallijn die langzaam maar zeker wordt uitgezet erg interessant. Dierproeven, nieuwe technologie en media en de invloed op de hersenen; allen zijn interessante thema’s die goed worden opgebouwd. In zekere zin zijn de dierproeven die Joe uitvoert een verlengde van de proeven die de grote bedrijven middels de nieuwe technologie op tieners zoals Rebecca uitvoeren. Dat is een interessant gegeven, waar Valtonen de nodige aandacht aan besteed. De uiteindelijke strijd die hij met de dierenactivisten en ook zijn zoon Samuel aangaat is een boeiende, en slopende. Voor beide partijen.

De stijl die Valtonen gebruikt is prettig, en mede daardoor blijf je toch doorlezen. Hoe zal het Joe, zijn gezin, Alina en Samuel verder vergaan? Welke offers moeten zij elk brengen en hoe gehavend zullen zij uit de strijd komen? Het zijn vraagstukken waar Valtonen gestaag maar trefzeker naartoe werkt, en ondanks de vertraging en ruis die meermaals door de verhaallijn verweven zit, is Ze weten niet wat ze doen een geslaagde roman. Ik vind het echter niet de bestseller die het in Finland is geworden. Daarvoor wil Valtonen teveel in één keer. Het boek had ook prima toegekund met minder details.